________________
જવાનો નિર્ણય કર્યો. કટકમાં શ્રી ગિરીશમુનિ વ્યાખ્યાનનું અડધું કામ સંભાળી લેતા હતા. હવે તેઓ ઘડાઈ ગયા હતા. તેમની વાણીમાં પણ ગંભીરતા આવી ગઈ હતી. સૌને લાગતું હતું કે આ કોઈ તેજસ્વી મહાત્મા થશે.
કટકથી સંબલપુરનો આખો રસ્તો જંગલોથી ભરેલો છે. બસો માઈલનો લાંબો વિહાર હતો. સંબલપુરથી પરમાણંદભાઈ, શાંતિભાઈ દેસાઈ અને ખારા પરિવારના ભાઈઓ દર્શનાર્થે આવ્યા હતા. ઓરિસાની વૈષ્ણવ સંસ્કૃતિઃ
સંબલપુર તથા કટકના ભાઈઓએ મળીને વિહારની જવાબદારી સંભાળી હતી. સાથે ગાડીની વ્યવસ્થા પણ કરી હતી. કલકત્તાના કેટલાક યુવકો વિહારમાં જોડાયા હતા. એ વખતે પ્રતિદિન ૧૫થી ૨૦ માઇલના લાંબા વિહારો થતા. ઓરિસાની જૂની સંસ્કૃતિનું અધ્યયન કરવાનો સુયોગ સાંપડ્યો. આખા ઓરિસા ઉપર ચૈતન્ય ગૌરાંગ મહાપ્રભુના વૈષ્ણવ ધર્મનો પ્રભાવ પડ્યો હતો. બધી જગ્યાએ હરિબોલનાં ભજન થતાં. ઓરિસામાં જે ભજનો ગવાય છે તે લગભગ બંગાળી ભાષાનાં ભજનો છે. આમેય ઓડિસી અને બંગલા ખૂબ જ મળતી ભાષાઓ છે. ઓડિસીમાં ભાષાનું પ્રાકૃતિક રૂપ છે. જ્યારે બંગાળી ભાષા સંસ્કૃત પ્રધાન છે. શ્રી જયંતમુનિજી થોડો અભ્યાસ કરી એ વખતે ઓડિસી બોલવા લાગ્યા હતા. ગુજરાતી ભાષાના છે - છું પણ ઓડિસા ભાષામાં જોવા મળે છે.
હજુ ઓરિસામાં ઘણી ગરીબી ફેલાયેલી છે તે સાક્ષાત જોઈ શકાતું હતું. આખું ઘર ફક્ત વાંસડા ઉપર બનાવેલું હોય છે. ચારેતરફ વાંસડા ખોદી, વચ્ચમાં ઘાસ ભરી તેના પર માટીના લેપ ચડાવવાથી લગભગ ૪-૫ ઇંચની પાતળી દીવાલ બની જાય છે. ઉપરમાં ઘાસની કે પતાની દમણી કરવામાં આવે છે. ઘરના દરવાજા પણ વાંસની પટ્ટીના હોય છે. ઘરમાં ખાસ બારીબારણાં મૂકવા પડતાં નથી, કારણ કે ઘાસ-પતામાંથી હવા પસાર થાય છે. ગરીબ ઘરમાં રહેનારા માણસો પણ પોતાની સભ્યતા અને સંસ્કૃતિને જાળવી શક્યા છે. તેમનો ભક્તિયોગ આદર ઉપજાવે તેવો છે. આંગુલનો ચમત્કારિક બાવો :
આ યાત્રામાં અંગુલ નામનું ગામ આવ્યું. ત્યાનાં કોઈ માણસમાં ચમત્કાર આવી ગયો છે તેવી વાત પાંચ વરસ પહેલાં આખા હિન્દુસ્તાનમાં ફેલાઈ ગઈ હતી. લોકો સ્પેશિયલ ગાડીઓ કરી સારવાર માટે આંગુલ સુધી પહોંચ્યા હતા. બે-ચાર મહિનામાં દશ લાખ જેટલી ભીડ થઈ ગઈ હતી. કોઈ જાતની સ્થાનિક કે સરકારની વ્યવસ્થા હતી નહીં. તેમજ માણસોના પ્રવાહને પણ કોઈ રોકી શક્યું નહીં. પરિણામે રોગચાળો ફેલાઈ ગયો અને મોટા પ્રમાણમાં માણસો મરણને શરણ થઈ ગયા.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 1 334