Page Text
________________
કરાવી હતી. પૂજ્યશ્રી સરપંચ હતા એટલે આ પુસ્તકાલયની વ્યવસ્થા સંભાળતા હતા. તેમનો ગુજરાતી પુસ્તકો વાંચવાનો શોખ પણ વધી ગયો હતો. પોતે ફક્ત ચાર ચોપડી જ ભણેલા હતા, છતાં તેમનો બુદ્ધિનો ઉઘાડ ખૂબ હતો અને વિષયની ઘણી સારી પકડ હતી. તેથી જે પુસ્તક વાંચતા તેના હાર્દને સમજી શકતા હતા. તેઓ ધાર્મિક તથા બીજાં સારાં પુસ્તકો નિયમિત વાંચતાં.
ગોવર્ધનરામની લખેલી ગુજરાતની મહાન નવલકથા “સરસ્વતીચંદ્ર' જગજીવનભાઈના હાથમાં આવી. આ ગ્રંથ ગુજરાતમાં પાંચમા વેદ તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામ્યો છે. ગુજરાતની અસ્મિતાને સરસ્વતીચંદ્ર નવો વળાંક આપ્યો છે. આ પુસ્તકે તે વખતનાં યુવક-યુવતીના મન ઉપર ઊંડી છાપ પાડી હતી. જગજીવનભાઈ આ પુસ્તકમાં તન્મય થઈ ગયા. ગોવર્ધનરામનાં ચરિત્રપૂર્ણ પાત્રો પ્રત્યે જગજીવનભાઈને પણ ઉક્ટ સદ્ભાવ જાગ્રત થતો હતો.
તપસ્વી જગજીવન મહારાજ કહેતા, “કુમુદ ઊંચામાં ઊંચું પાત્ર છે. તેનું ચરિત્ર દમયંતીની જેમ ખૂબ જ ચળકે છે. નવીનચંદ્રની પ્રતિભાસંપન્ન જીવનગાથા ઊંચી ખાનદાનીનો નમૂનો છે. આ જ રીતે કુમુદ પણ ખૂબ ઉદાર હૃદયવાળી નારી તરીકે આપણા મન પર ઊંડી છાપ મૂકી જાય છે. આ નવલકથામાં તત્ત્વજ્ઞાન ઉપરાંત ઉચ્ચકોટિનાં ચારિત્ર્યવાન પાત્રો હૃદયમાં વસી જાય છે. મેં સરસ્વતીચંદ્ર' પાંચ કે છ વાર વાંચ્યું હશે. મારા મન ઉપર ખૂબ જ ઊંડી છાપ પડી છે. મેં જે પુસ્તકો વાંચ્યાં હતાં તેમાં મારું સૌથી પ્રિય પુસ્તક “સરસ્વતીચંદ્ર' હતું.”
આ બધાં પુસ્તકો વાંચ્યા પછી મહારાજશ્રીના ઘેર પ્રભાબહેન, જયંતીભાઈ અને જયાબહેન, એમ ત્રણ બાળકોના જન્મ થયા. આ દરેકમાં પણ વૈરાગ્ય અને બુદ્ધિમત્તાની ઝલક જોવા મળી. પુસ્તકનાં ઉત્તમ પાત્રો પણ વાસ્તવિક જીવન ધારણ કરી ધરા પર જન્મે છે. પૂજ્ય તપસ્વીજી મહારાજ જે વાચન કરતા તેને વાગોળતા પણ ખરા અને જીવનમાં ઉચ્ચ કોટિના સાહિત્યના ભાવો ઉતારતા પણ ખરા. પૂજ્યશ્રી જયંતમુનિ, પ્રભાબાઈ સ્વામી તથા જયાબાઈ સ્વામી, આ ત્રણેમાં આ સાહિત્યનો ઊંડો પ્રભાવ ઊતરી આવ્યો હતો તેમ જોઈ શકાય છે.
પૂજ્યશ્રીના જીવન પર ધાર્મિક સાહિત્યનો ઘણો પ્રભાવ પડ્યો. વાંચનથી હૃદયમાં જે બીજ કણ વવાયાં, તે અંકુરિત થઈને સાધુજીવનરૂપે પરિવર્તન પામ્યાં અને નવપલ્લવિત વૃક્ષરૂપે શોભી ઊડ્યાં. સાહિત્ય એ મનુષ્યનો બીજો ગુરુ છે. સારું સાહિત્ય ઉચ્ચ કેળવણીકારનું ઘડતર પૂરું પાડે છે. એટલું જ નહીં, સાહિત્યના વાંચનથી સંયમ-જ્ઞાનનો પણ ઉદય થાય છે, બુદ્ધિ તેજ થાય છે, જીવન અને જગતનું દર્શન થાય છે. પૂજ્યશ્રીના જીવનમાં વાંચનનો સારો એવો ઉપકાર છે. પૂજ્યશ્રીને ઉત્તમ પુસ્તકો પૂરાં પાડવામાં તેમના પરમ મિત્ર અને કેળવણીકાર શ્રી ત્રિભુવનભાઈનું ઘણું યોગદાન હતું.
સંસ્કારજીવનનું સિંચન 9
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |