________________
યમુના પછી સોન નદીનું સ્થાન છે. ખરેખર સોન નદીએ ચારે તરફ સોનું જ પાથર્યું છે ! પુલ પા૨ ક૨વાનો પ્રસંગ આવ્યો ત્યારે સોને કરેલી કંચનવર્ષા નજરે નિહાળી શક્યા, પરંતુ અહંકારી મનુષ્ય સોન નદીએ તૈયાર કરેલી મૂલ્યવાન ભૂમિના વિવાદ ઊભા કરી સોનના લીલાકાંચન કાંઠાઓને રક્તરંજિત કર્યા છે. પૂ. ગુરુદેવ કહે છે કે એ વખતે તો સોન પા૨ ક૨વાનો અમારો પ્રથમ પ્રસંગ હતો. ત્યારબાદ બિહાર અને ઝારખંડના પર્વતીય પ્રદેશોમાં યાત્રાઓ થઈ ત્યારે અનેક વાર સોનનાં મનભર દર્શન થયાં છે.
આા
-
જૈન કોલેજ અને બાલાશ્રમ, ચંદ્રાબહેનની અદ્ભુત સેવા :
પુલ પાર કર્યા પછી આરા નગરમાં પ્રવેશ થયો. આરા એક પ્રકારે જૈન નગરી છે. અહીં દિગંબર જૈનોનાં બસો જેટલાં ઘર છે. સુખી-સંપન્ન ધનાઢ્ય વેપારીઓ જૈન સમાજની શોભા વધારી રહ્યા છે. ત્રીસ જેટલાં જૈન મંદિરો છે. કેટલાંક શિખરબંધ છે, જ્યારે કેટલાંક ઘરદેરાસર છે. આરાની મયણાસુંદરી ધર્મશાળા ઘણી આયોજનબદ્ધ, વ્યવસ્થિત અને આશીર્વાદરૂપ છે. વળી આરાની જૈન કૉલેજમાં હજારો વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે.
બિહારના આવા અંતરાળ પ્રદેશમાં ભવ્ય જૈન મંદિરો અને રળિયામણી જૈન ધર્મશાળા જોઈને તપસ્વીજી મહારાજ અને શ્રી જયંતમુનિજીને આશ્ચર્ય સાથે પ્રસન્નતા થઈ. કાઠિયાવાડ ગુજરાતમાં તો ભાગ્યે જ કોઈએ આરાનું નામ સાંભળ્યું હશે ! એવી આ આરા નગરીમાં આપણા જૈનભાઈઓ પોતાની હિંમત, સાહસ અને કૌશલ્યથી મોટા પાયે વ્યાપાર ખેડી રહ્યા હતા તે જાણીને મુનિરાજો અત્યંત ગૌરવની લાગણી અનુભવી રહ્યા હતા. તેથી પણ વિશેષ સંતોષ એ વાતનો થયો કે આ જૈન કુટુંબો આવા દૂરના પ્રદેશમાં પણ જૈન શાસનનો ધ્વજ લહેરાવી રહ્યાં હતાં. આરામાં જૈનસમાજના પ્રભાવનો હૃદયંગમ અનુભવ થયો. નિર્મળકુમાર જૈન આરાના સમગ્ર જૈન સમાજનું અને પૂર્વભારતના દિગંબર સમાજનું સંચાલન કરતા હતા.
આરાની બહાર જૈન બાલાશ્રમના વિશાળ આશ્રમમાં સેંકડો કન્યાઓ વ્યવહારિક કેળવણીની સાથે જૈન ધર્મનું શિક્ષણ મેળવે છે અને જૈન સંસ્કારોથી સ્વજીવનને સુવાસિત કરે છે. જૈન સમાજના પ્રમુખ પરિવારનાં ચંદ્રાબહેનને બાળવૈધવ્ય આવ્યું. એ સમયે જૈનોમાં પુનર્લગ્નનો રિવાજ ન હતો એટલે શિક્ષિત ચંદ્રાબહેન કેવી રીતે જીવન વ્યતીત કરે તે એક પ્રશ્ન હતો. તેઓએ શ્વસુર પક્ષનાં સંબંધીઓને જણાવ્યું કે હું એક ‘જૈન બાલાશ્રમ' સ્થાપિત કરી, સેવાકાર્ય ક૨વા માગું છું. સુધારક જૈન પરિવારે તેમને આરાની બહાર પચ્ચીસ એકરની વિશાળ જમીન આપી અને વિશાળ સંકુલનું નિર્માણ કર્યું. ચંદ્રાબહેને આ સંસ્થાને માટે સમગ્ર જીવન સમર્પિત કર્યું. રાતદિવસ અથાગ પરિશ્રમ કરીને સંસ્થાના વિકાસ માટે સતત પ્રયાસ કર્યા. એનું ઘણું સુંદર પરિણામ આવ્યું. આશ્રમમાં બાહુબલિની વિશાળ મૂર્તિની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. સમગ્ર બિહારમાં તેમનું નામ જાણીતું
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 7 178