Page Text
________________
સ્વદર્શન અને પરદર્શન - બંનેનો અભ્યાસ :
શ્રીયુત દલસુખભાઈ માલવણિયા જ્યારે જ્યારે આવતા ત્યારે પ્રમાણ, મીમાંસા ઇત્યાદિ જૈન ગ્રંથોનું અવલોકન થતું હતું. લગાતાર ત્રણ વરસ સુધી કાશી ક્ષેત્રમાં અભ્યાસ ચાલ્યો. પૂ. તપસ્વીજી મહારાજ દરેક રીતે ધ્યાન રાખી અભ્યાસમાં પૂરો સહયોગ આપી રહ્યા હતા. તેમણે પોતાનો અવસર મેળવીને બત્રીસ આગમોમાંથી મોટાભાગના આગમશાસ્ત્રનો અભ્યાસ કર્યો. સમય મળતો ત્યારે શ્રી જયંતમુનિજી પણ જૈન આગમોના સ્વાધ્યાયમાં ભાગ લેતા હતા.
રામચંદ્રજી ખડગ બૌદ્ધદર્શનના ગ્રંથોથી પણ અભિજ્ઞ હતા, જેથી બૌદ્ધદર્શનના અભ્યાસ માટે પણ તક મળી.
અહીં સ્વદર્શન અને પરદર્શનનો અભ્યાસ કરવાનો અપૂર્વ અવસર ઉપલબ્ધ થયો. મુનિશ્રીએ ન્યાયદર્શન, અને તેમાં પણ વિશેષરૂપે નવ્યન્યાયનો સવિસ્તાર અભ્યાસ કર્યો. ગૌતમનું વૈશેષિક દર્શન અને કણદના ન્યાયદર્શનનો કાશીના વિદ્વાનોએ રસથી અભ્યાસ કરાવ્યો. તેમાં પણ હરિરામ શાસ્ત્રી પાસે ગદાધર અને રઘુનાથ શિરોમણિ જેવા ભારતીય દર્શનશાસ્ત્રના મહાન વિદ્વાનનો અભ્યાસ કરવાની જે તક મળી તે શ્રી જયંતમુનિજીના શબ્દોમાં તેમનો સુવર્ણકાળ' છે.
ન્યાયદર્શનમાં પરમાણુની જે સૂક્ષ્મ વિવેચના કરવામાં આવી છે તેની શ્રી જયંતમુનિજી ઉપર અમીટ છાપ પડી છે. તેને કારણે તેમને જૈનદર્શનના પરમાણુવાદ ઉપર સ્વતંત્ર ચિંતન કરવાની પ્રેરણા મળી છે. તેમાં પણ છયે દર્શનોમાં ન્યાયદર્શનમાં જે રીતે યુક્તિપૂર્વક મુક્ત આત્માઓ પુનરાગમન નથી કરતા તે પ્રતિપાદ કર્યું છે તે જૈનદર્શનથી ઘણું નજીકનું મંતવ્ય છે. આમ કાશીના અભ્યાસથી શ્રી જયંતમુનિજીને સ્વદર્શન અને પરદર્શનના તુલનાત્મક અભ્યાસનો સોનેરી અવસર મળ્યો.
ખરું પૂછો તો વારાણસીનો આ સમય સ્મરણીય કાળ હતો અને અભ્યાસ માટે ઉત્તમ તક હતી. ત્રણ વર્ષમાં દર્શનશાસ્ત્રના જ્ઞાનનો ઊંડો પાયો પડ્યો. ત્યાગની સાથે જ્ઞાનનો સંગમ થાય ત્યારે જ ત્યાગ ચમકી ઊઠે છે. ભાવદીક્ષિત ભૂપતભાઈ – ભાવિના ગિરીશમુનિનું આગમન ઃ
શ્રી ભૂપતભાઈ મણિલાલ શેઠ વૈરાગી ભાવદીક્ષિત હતા. આ ભૂપતભાઈ એટલે આજના ગુજરાતકેસરી, વાણીભૂષણ, ગોંડલ ગચ્છના સૂત્રધાર સ્વયં ગિરીશમુનિ. સંસારમાં તેમનું નામ ભૂપતલાલ હતું. સૌરાષ્ટ્રમાં પૂજ્ય ગુરુદેવ પ્રાણલાલજી સ્વામી, પૂજ્ય તપસ્વીજી મહારાજ અને નવદીક્ષિત જયંતમુનિજીના પરિચયમાં આવ્યા ત્યારથી જ તેમને વૈરાગ્યના રજકણ વળગી ગયા હતા. થોડા થોડા ધાર્મિક અભ્યાસ માટે તે મુનિશ્રી પાસે આવતા રહેતા. તેમની સામે બહુ જ
દર્શનશાસ્ત્રનું અધ્યયન B 155
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |