________________
બાવાજી વિચાર કરે છે કે આવડા મોટા શેઠને શું કામ આપવું! પાછા ઉંમરલાયક છે. ફૂલચંદજીએ ઘણો જ આગ્રહ કર્યો ત્યારે બાવાજીએ તેમને શાક-ભાજીનો થેલો આપ્યો અને કહ્યું, લાલાજી, સબજીમડીસે સબજી લે આઇયે. યહ આપકા પ્રથમ કામ હૈ !”
લાલાજી થેલો લઈને ચાલી નીકળ્યા. કાનપુરના એક અબજપતિ, જેણે આખી કોંગ્રેસને કાનપુર બોલાવી હતી અને ગાંધીજીના આશીર્વાદ મેળવ્યા હતા, તેમજ દિવાકર ચોથમલજી મહારાજનું સંપૂર્ણ ચાતુર્માસ કરાવી, દિગંબર અને સ્થાનકવાસી સમાજને અપૂર્વ લાભ અપાવી, કીર્તિ મેળવી હતી, તે લાલાજી આજે મજૂરની જેમ ખંભે વીસ કિલો શાકભાજી લઈ આશ્રમ તરફ જઈ રહ્યા હતો. કદરદાન કિશનલાલજી:
હવે જુઓ! પોતાના સગા પુત્રે જેનો ત્યાગ કર્યો છે તેને પ્રકૃતિ બીજો પુત્ર આપવાની હોય તે રીતે જીવનમાં એક નવો વળાંક આવે છે. લાલા ફૂલચંદ ગંગાની રેતી ઉપર શાકભાજીનો થેલો લઈ ધીરે ધીરે આશ્રમ તરફ જઈ રહ્યા હતા ત્યારે લોહિયા પરિવારના સ્થાનકવાસી જૈન, સાધારણ સ્થિતિવાળા વ્યાપારી, પહેલવાન જેવા કિશનલાલજી ગંગાકિનારે સ્નાન કરી, દંડ-બેઠક કરતા હતા. એવામાં તેમણે સાંભળ્યું,
દેખો ! દેખો ! યહ વહી લાલા જા રહે હૈ, જાનતે હો, યે લાલા ફૂલચંદજી હૈ.”
એટલું સાંભળતાં જ કિશનલાલજીનો પ્રેમ ઊભરાઈ આવ્યો. કિશનલાલજી દોડ્યા. ન જોયો આવ કે ન જોયો તાવ, સીધા લાલાજીને ભેટી પડ્યા અને બાથમાં લીધા. “દેખિયે લાલાજી, હમ આપકો યહ કામ કભી ન કરને દંગે. હમે આપ અપના બેટા સમજીયે. મેં એક સચ્ચા જૈન હું. હમ આપકો હરગિજ આશ્રમમેં નહીં રહને દંગે.”
કિશનલાલજીએ જબરદસ્તીથી લાલાજીના હાથમાંથી થેલો અને વધેલા પૈસા લઈ લીધા. એક મજૂરને બોલાવીને કહ્યું, “યે લે જાઓ થેલા ઔર બાવાજી કો દે દેના.” ઉપરથી મજૂરીના પૈસા આપ્યા.
લાલાજીએ ઘણી કોશિશ કરી, ના પાડી. મજૂરની પાછળ દોડ્યા, પણ કિશનલાલજીએ તેમને પકડી લીધા. લાલાજી છટપટાતા રહ્યા અને છટકવાની ઘણી કોશિશ કરી. પરંતુ પહેલવાન જેવા | કિશનલાલજીની પકડ મજબૂત હતી. તે લાલાજીને ગંગાજીને કિનારે સ્નાન કરાવી, જબરદસ્તીથી પોતાને ઘેર લાવ્યા. લાલાની આંખમાં પ્રેમનાં આંસુ ઊભરાઈ આવ્યાં. ક્યાં સગો દીકરો મનહરલાલ અને ક્યાં ભગવાને મોકલેલ કિશનલાલ! કેમ જાણે કોઈ પૂર્વજન્મનો પ્રેમ જાગ્રત થયો હોય તેમ કિશનલાલજીએ લાલાને પોતાના ઘેર લઈ જઈ પ્રેમપૂર્વક જમાડ્યા.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 130