________________
નિષ્ણાત અને પળ-પળની વાતો જાણનારો હતો. ગામમાં પહોંચતા સાથે જ તે સારાસારા ઘરમાં પહોંચી જતો અને જૈન મુનિઓના ત્યાગની વાત સમજાવતો, ગૃહસ્થોમાં ભક્તિભાવ લાવી દેતો. આહાર-પાણીની બધી વ્યવસ્થા સમજાવી તે તુરત પાછો આવીને કહેતો,
“અન્નદાતા, પાત્રા ઉઠાવો. બધાં ઘરોમાં ગોચરી તૈયાર છે.”
ખરેખર, મુનિશ્રી ગોચરીએ જતા ત્યારે આશ્ચર્ય થતું કે આવાં અજાણ્યાં ઘરોમાં આ ભક્તિની ગંગા ક્યાંથી ફૂટી નીકળી! પણ પછી ખ્યાલ આવતો કે આનો જાદુગર તો ગુલઝારી છે. ગોચરીપાણી સિવાય ક્યાં જવાનું છે, ક્યાં ઊતરવાનું છે, તેની બધી વિગત મેળવી લેતો. વિહાર માટે સાવધાન રહેતો. ઊતરવાની જગ્યા પણ સારામાં સારી પસંદ કરતો. પોતાની પણ ખાવા-પીવાની વ્યવસ્થા સહેજે કરી લેતો.
ગુલઝારી બધી તૈયારી સમયસર રાખતો. આજે ઘણાં વરસો થઈ ગયાં છે છતાં ગુલઝારીની ગુલઝાર ચિત્તમાં ગુલઝાર કરતી રહી છે. તપસ્વી મહારાજે પણ ગુલઝારીને સર્ટિફિકેટ આપ્યું છે. સાધુસેવામાં આવા હોશિયાર માણસો હોય તો સંતોને પરિષહ જોવા મળતો નથી.
કાનપુર તરફ વિહાર કરતાં રસ્તામાં ઉત્તરપ્રદેશના કેટલાંક નાનાં-મોટાં ગામોનો સ્પર્શ થયો. ઉત્તરપ્રદેશનાં ગામડાંઓ પણ જનસંખ્યાથી ભરપૂર છે. કાઠિયાવાડ-ગુજરાતની સરખામણીમાં સમસ્ત ઉત્તરપ્રદેશ વધારે ગીચ વસ્તીવાળો પ્રદેશ છે. ઉત્તરપ્રદેશના ગામડાંમાં પણ પ-૭ હજારની વસ્તી હોય છે. ઉત્તરપ્રદેશ ખેતીપ્રધાન તથા ઉદ્યોગપ્રધાન પ્રાંત છે. આગ્રાની દરી(શેતરંજી)ની જેમ આ બાજુ ઊનના ગાલીચાઓનું વણાટ કામ જોવામાં આવતું હતું. ઉત્તરપ્રદેશનું અધ્યયન કરતાં કરતાં મુનિવરો કાનપુર તરફ આગળ વધ્યા.
આ બાજુ હવે જરા પણ પરિષહ પડતો ન હતો. માણસો ધાર્મિક ભક્તિભાવવાળા અને સંતસેવામાં આસ્થા રાખનારા જોવા મળતા હતા. ગામમાં પગ મૂકતાં જ જનતા સંતોની ચિંતા કરતી. ગુલઝારી સાથે હોવાથી કામ વધારે સરળ થઈ ગયું હતું. એક જ ઘરમાંથી બંને સંતોનાં આહારપાણી મળી જતાં. સાથે રહેનારને પણ માણસો જમાડી દેતા. વિહારમાં કોઈ પણ પ્રકારના રસોડાની વ્યવસ્થા ન હતી. તેમ સાથેના માણસો પણ રસોઈ બનાવતા ન હતા, છતાં ક્યારે પણ બાધા પડી નહિ. અસ્મલિત ભાવે વિહાર આગળ વધ્યો.
બ્રાહ્મણ અને રાજપૂત ઉપરાંત અહીં લાલા લોકોનું વર્ચસ્વ જોવામાં આવતું. અહીં કાયસ્થ કોમના અથવા ઉચ્ચકોટિના સુખી-સંપન્ન અગ્રવાલ વણિક ભાઈઓને લાલાજી કહે છે. રાજપૂતોને બાબુસાહેબ કહે છે. તેઓ જમીનદાર જેવા હોવાથી સમાજની દૃષ્ટિએ અગ્રસ્થાન ધરાવે છે. છતાં રાજપૂતો લોકોનું શોષણ કરતા હોય છે તેવી માન્યતા પ્રસરી હતી. સ્ત્રીઓ સંસ્કારી અને
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 1 122