________________
"परतो न तत्त्वचिन्ता ,
तद्वन्तः स्युर्मुखस्थगुणदोषैः । एको हि सितः पक्षः
कौमुद्या तुल्ययाऽपि कृष्णोऽन्यः ॥ १॥" ४. कुन्दकुड्मलानां कामिदन्तानां रक्तत्वस्याभावो वर्त्तते ।
यथा"सुश्वेतकुन्दकुड्मल-विमलदती यो विहाय राजिमतीम् । मोक्षाङ्गनानुरक्तो, बभूव नेमिः स वः पायात् ॥१॥" ५. दिवा नीलोत्पलादीनां विकासस्याऽभावो वर्त्तते ।
यथा-शिशुपालमाघकाव्ये वर्णने"कुमुदवनमपनि श्रीमदम्भोजखण्ड,
___ त्यजति मुदमुलूकः प्रीतिमांश्चक्रवाकः। उदयमहिमरश्मिर्याति शीतांशुरस्तं ,
हतविधिलसितानां हि विचित्रो विपाकः ॥१॥" इति वस्तु सतां भावानामनिबन्धविषये ज्ञेयम् । २- क्वचिद वस्तु असतामपि भावानां निबन्धनं
काव्येषु प्रदर्श्यते । १. यथा मृणालानां जलाशयमात्रे निबन्धः यथा लक्षण
साहित्यग्रन्थेषु उदाहरणं निबन्धनस्य ।
साहित्य-१६
साहित्यरत्नमञ्जूषा-२४१
