________________
अत्र नेत्रकोणशोणद्युतेर्युगान्तदहनोपमया शत्रूणां सम्पत्तयो भस्मीभूतं भविष्यन्तीति वस्तु व्यज्यते ।
(४) स्वतः संभवि - अलङ्कारव्यङ्गयालङ्कारः । तस्योदाहरणं यथा
उदितं मण्डलमिन्दोरुदितं सद्यो वियोगिवर्गेण । मुदितं च सकलललना - चूडामरिणशासनेन मदनेन ॥ १ ॥
-
अस्मिन् श्लोके समुच्चयालङ्कारेण अतिशयोक्तिरलङ्कारो व्यज्यते ।
(५) कविप्रौढोक्तिसिद्धवस्तुव्यङ्गयवस्तु । तस्योदाहरणं यथा
सज्जयति सुरभिमासो
"
न चार्ययति युवतिजनलक्ष्यशते ।
अभिनवसहकारमुखान्
,
नवपल्लवपत्तलान् श्रनङ्गस्य शरान् ॥ १ ॥
श्लोकेऽस्मिन् वसन्त इषुकारः, कामदेवो धानुष्कः, लक्ष्यं स्त्रियः, कुसुमानीषवः, इत्यादीनि वस्तूनि कविप्रौढोक्तिसिद्धानि । तैः प्रकाशीभवत्कामभोगक्रीडनरूपं वस्तु व्यज्यते इति ।
साहित्यरत्नमञ्जूषा - १२२
