________________
यथातां जानीथाः परिमितकथां जीवितं मे द्वितीयं । दूरीभूते मयि सहचरे चक्रवाकीमिवैकाम् ॥ गाढोत्कण्ठां गुरुषु दिवसेष्वेषु गच्छत्सु बाला । जातां मन्ये शिशिरमथितां पद्मिनी वान्यरूपाम् ॥१॥
(२) हास्यः१ विकृतानवाक्चेष्टं, यमालोक्य हसेज्जनः । तत्रालम्बनं प्राहुः, तच्चेष्टोद्दीपनं स्मृतम् ॥ अनुभावोऽसि संकोचः, वचनस्मेरतादयः । निद्रालस्यवहित्थाद्या, अत्र स्युर्व्यभिचारिणः ।।
हासस्थायिभावकः, विकृताकारवाक्चेष्टावज्जनालम्बनकः, तदीयचेष्टोद्दीपनकः, अक्षिसंकोचनवदनविकाशानुभावकः, निद्रालस्यादिसंचारिभावकश्चेति हास्यरसः । हास्यस्य षड्भेदाः___ज्येष्ठानां स्मितहसिते, मध्यमानां विहसितावहसिते, नीचानां तु अपहसितं तथा अतिहसितं भवति । अतः
१. श्वेतवर्णः, प्रमथ (शिवगणविशेष) देवतः, करुणभयानकाभ्यां
विरोषोऽस्य ।
साहित्यरत्नमञ्जूषा-१०४
