________________
(१) एकविंशत्यक्षरवृत्तं 'स्रग्धरा' नाम कथ्यते---
तल्लक्षणमाह
"म्रभ्नर्यानां त्रयेण त्रिमुनियतियुता स्रग्धरा कोत्तितेयम् ।” अस्यां छन्दसि एकविंशति-अक्षराः भवन्ति । अत्र मगरण - रगण - भगण - नगण - यगण-यगण-यगणाः सप्तभिः सप्तभिः सप्तभिः वर्णैः विरामः स्यात् सा 'स्रग्धरा' भवति ।
तस्योदाहरणं यथा"संतोषस्थूलमूलः प्रशमपरिकरः स्कन्धबन्धप्रपञ्च । पञ्चाक्षीरोधशाखः स्फुरदभयदलः शीलसम्पत्प्रवालः ॥ श्रद्धाम्भः पूरसेकाद् विपुलकुलबलेश्वर्यसौन्दर्यभोगः । स्वर्गादिप्राप्तिपुष्पः शिवपदफलदः स्यात् तपः पादपोऽयम् ॥
[इति श्रीसिन्दूरप्रकरणे श्लोक-८४ प्रोक्तमिदम् ।]
मगणः
रगणः | भगणः नगणः | यगणः | यगणः | यगणः
स्रग्धरा वृत्तम्
|संतोष | स्थूल मू| लः प्रश मपरिकरः स्क| न्धबन्ध | प्रपञ्च
SS5
____ss |
॥
॥
Is | ।| Is
साहित्यरत्नमञ्जूषा-६६
