________________
गुरुः तथा शेषौ द्वौ लघु स्तः, सो 'भगरणः' भण्यते । यत्र आद्यो वर्णः लघुः तथा शेषौ द्वौ गुरू स्तः, सो 'यगरणः' कथ्यते । यत्र मध्यमो गुरुरग्रिमान्तिमौ लघु स्तः, सो 'जगणः' मन्यते । यत्र मध्यमो लघुः तथा प्रथम-तृतीयौ गुरू स्तः, सो 'रगणः' गण्यते। यत्र प्रथम-द्वितीयौ लघू तृतीयश्च गुरुः, सः 'सगरणः' कथ्यते । यत्रान्तिमो लघुवर्णः तथा शेषप्रथम-द्वितीयौ गुरुवर्णः, स 'तगरणः' मन्यते इति ।
अत्र रेखारूपदर्शकोऽयं श्लोक:वक्ररेखा (5) गुरोश्चिह्न, सरला च (1) लघोस्तथा । गुरुरेको गकारस्तु , लकारो लघुरेककः ॥१॥
॥ गणस्थापना ॥
(१) मगणः sss
(५) जगणः ।।
ཙེ ཚེ
(२) नगणः ॥
(३) भगणः ॥
(६) रगणः I (७) सगणः ॥ (८) तगणः ।
(४) यगणः ।
साहित्यरत्नमञ्जूषा-२१
