________________
કરીને અહીં પધાર્યા. તે વખતે મારો પુત્ર રાજ્યના પાપે દુર્ગતિમાં જશે, તે ન જાય તેવા ઇરાદાથી તેણે પોતાના ભાણેજ કે શિવકુમારને રાજ્ય સોંપી પ્રભુના હાથે દીક્ષા લીધી, ને તેની આરાધના કરી તે મોક્ષે ગયા. અભીચિ કુમાર “પિતાએ મને રાજ્ય ન આપ્યું આથી પિતાની ઉપર વૈરાનુબંધ રાખતો વીતભયપત્તનમાંથી નીકળી ગયો. અંતે મરીને અસુરકુમાર દેવ થયો.
ઉ. ૭ઃ સાતમા ઉદ્દેશામાં ભાષાના સ્વરૂપનો નિર્ણય જણાવતાં ફરમાવ્યું કે ભાષા એ આત્મસ્વરૂપ નથી, જડ છે, રૂપી છે, ને અચિત્ત છે, તથા અજીવસ્વરૂપ છે. તેમજ ભાષા જીવને હોય, અજીવને ન હોય. પછી પૂછ્યું કે ભાષા ક્યારે કહેવાય? ને તે ક્યારે ભેદાય? આ પ્રશ્નોના સ્પષ્ટ ઉત્તરો દઈને ભાષાના ચાર ભેદો કહ્યા છે. આ જ પદ્ધતિએ મનનું ને કાયાનું વર્ણન કરીને મરણના પ્રકારો તથા આવી ચિમરણના દ્રવ્યાપીચિ ને ક્ષેત્રાવીચિ ભેદો જણાવતાં, નૈરયિક દ્રવ્યાવીચિ મરણનું ને નૈરયિક ક્ષેત્રાવીચિ મરણનું પણ સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે. પછી અવધિમરણ તથા દ્રવ્યાવધિ મરણ કહીને પૂછ્યું કે નૈરયિક દ્રવ્યાવધિ મરણ શાથી કહેવાય છે? તેનો ઉત્તર આપીને આત્મત્તિક મરણ, દ્રવ્યાત્યંતિક મરણ જણાવતાં પૂછ્યું કે નૈરયિક દ્રવ્યાત્યંતિક મરણ શાથી કહેવાય છે ? આનો ઉત્તર દઈને બાલમરણના પ્રકાર, ને પંડિતમરણનું, પાદપોપગમનનું તથા ભક્તપ્રત્યાખ્યાનનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી સમજાવ્યું છે.
ઉ. ૮ઃ આઠમા ઉદ્દેશામાં કર્મપ્રકૃતિની બીના કહી છે.
ઉ. ૯ઃ નવમા ઉદ્દેશામાં પ્રશ્નો પૂછ્યા છે કે, વક્રિયલબ્ધિવાળો કોઈ (જીવ) દોરડાથી બાંધેલી ઘડી લઈને એવા રૂપે ગમન કરે? તે જીવ કેટલા રૂપો વિતુર્વી શકે? આ જ પદ્ધતિએ હિરણ્યની પેટી લઈને જવું, વડવાગુલીની પેઠે જવું, જલૌકા (જળો)ની પેઠે ને બીજબીલંક પક્ષીની પેઠે જવું, બિડાલક પક્ષી ને જીવજીવક પક્ષીની પેઠે જવું. હંસની જેમ જવું, સમુદ્ર વાયસના આકારે ગતિ કરવી, ચક્રહસ્ત પુરુષની જેમ અને રત્નહસ્ત પુરુષની પેઠે જવું, બિસ-મૃણાલિકા વનખંડ પુષ્કરિણીના આકારે આકાશમાં જવું. આને અંગે પૂછેલા પ્રશ્નોના ઉત્તરો આપ્યા છે. પછી પૂછ્યું કે તે કેટલાં રૂપો વિદુર્વે? માયી જીવ વિદુર્વે કે અમાયી જીવ વિદુર્વે? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરો પણ વિસ્તારથી સમજાવ્યા છે.
ઉ. ૧૦ઃ ૧૦મા ઉદ્દેશામાં છપસ્થ જીવને સંભવતી સમુદ્યાતોનું સ્વરૂપ જણાવ્યું છે. શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૧૧૩