Page Text
________________
समवायांगसूत्र
४६१
परोक्तद्रव्यस्वभावं श्रुतादि वा ज्ञपरिज्ञया विज्ञाय प्रत्याख्यानपरिज्ञया परिहारः । स्वप्नदर्शनं यथा भगवतो वर्धमानस्वामिनः प्रज्ञप्त्यां प्रतिपादितं स्वप्नफलम्, सर्वथा निर्व्यभिचारं तस्य भवनम्, अवश्यम्भाविनो मुक्त्यादेः शुभस्वप्नफलस्य अनुभवनाय साधो स्वप्नदर्शनमुपजायते, कल्याणसूचकावितथस्वप्नदर्शनाच्च चित्तसमाधिर्भयतीति द्वितीयं चित्तसमाधिस्थानम् । संज्ञिज्ञानं संज्ञा सा च यद्यपि हेतुवाददृष्टिदीर्घकालिकोपदेशभेदेन क्रमेण विकलेन्द्रियसम्यग्दृष्टिसमनस्कसम्बन्धित्वात् त्रिधा भवति तथापीह दीर्घकालिकोपदेशसंज्ञा ग्राह्या, सा यस्यास्ति स संज्ञी समनस्कः तस्य ज्ञानं संज्ञिज्ञानम्, तच्चेहाधिकृतसूत्रान्यथानुपपत्तेर्जातिस्मरणमेव, तस्य तदसमुत्पन्नपूर्वं पूर्वभवान् स्मर्तुं समुत्पद्यते, स्मृतपूर्वभवस्य च संवेगात् समाधिरुत्पद्यते इति समाधिस्थानमेतत् तृतीयम्, देवदर्शनं-देवाहितस्य गुणित्वाद्दर्शनं ददति, तच्च तस्यासमुत्पन्नपूर्वं प्रधानपरिवारादिरूपां दिव्यां देवर्द्धिविशिष्टां शरीराभरणादिदीप्ति उत्तमवैक्रियकरणादिप्रभावं दर्शयितुं समुत्पद्यते, देवदर्शनाच्चागमार्थेषु श्रद्धानदाढ्यं धर्मे बहुमानञ्च भवतीति ततश्चित्तसमाधिरिति देवदर्शनं चित्तसमाधिस्थानं चतुर्थम् । अवधिज्ञानंतदपि तस्यासमुत्पन्नपूर्वं मर्यादया नियतद्रव्यक्षेत्रकालभावरूपेण लोकज्ञानाय समुत्पद्यते ततश्चित्तसमाधिर्भवतीति पञ्चमम् । एवमवधिदर्शनमपीति षष्ठम् । मनःपर्यवज्ञानम्तत्तस्यासमुत्पन्नपूर्वं अर्धतृतीयद्वीपसमुद्रेषु संज्ञिनां पञ्चेन्द्रियाणां पर्याप्तकानां मनोगतभावज्ञानाय समुत्पद्यते इति सप्तमम् । केवलज्ञानं तस्यासमुत्पन्नपूर्वं लोकालोकस्वरूपवस्तुज्ञानाय समुत्पद्यते समाधिभेदत्वाच्च केवलज्ञानस्य चित्तसमाधिस्थानता, इह चामनस्कतया केवलिनश्चित्तं चैतन्यमवसेयमित्यष्टमम् । तथा केवलदर्शनं नवमम् । केवलिमरणं तस्यासमुत्पन्नपूर्वं सर्वदुःखप्रहाणाय भवेत्, इदन्तु केवलिमरणं सर्वोत्तमसमाधिस्थानमेवेति दशममिति ॥७॥
હવે ચિત્ત સમાધિ વિના વિશિષ્ટ દેવગતિની પ્રાપ્તિ ન થતી હોવાથી સમાધિ સ્થાનો બતાડે છે. - ચિત્તની – મનની પ્રશાંતતા રૂપ સમાધિ માટેના સ્થાનો, આશ્રયો તે ચિત્ત સમાધિ સ્થાનો. વિશિષ્ટ તપોથી યુક્ત, જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર રૂ૫ સમાધિમાં રહેલા, ધર્મ અથવા શુક્લ ધ્યાન ધરનારા, સાધુઓને પૂર્વે ક્યારે પણ ન પ્રાપ્ત થયેલા દશ પ્રકારના ચિત્તના સમાધિ સ્થાનો હોય છે. તેમાં સૌ પ્રથમ ધર્મચિંતા :- ધર્મ એટલે જીવ અજીવાદિ દ્રવ્યોનો નિત્યત્વ, અનિત્યત્વ, રૂપિ૦, અરૂપિત્રાદિ સ્વભાવ. તેવા સ્વભાવનું સત્ય ધર્મની પ્રાપ્તિ માટેનું ચિંતન તે ધર્મચિંતા. અથવા તો સર્વે કુદર્શનો પૂર્વા પર વિરુદ્ધવાચી હોવાથી આભાના નિર્વાહક બની શકતા નથી, માટે નિર્વાહક બનાવનાર માત્ર જિનેશ્વર ભગવંતનો ધર્મ છે. જે કલ્યાણના કામી હોય તેવા શ્રમણોને પૂર્વકાળમાં ન ઉત્પન્ન થયેલી એવી આ ધર્મચિંતા દ્વારા અપાઈપુગલ પરાવર્તકાલના અંતે અવશ્ય કલ્યાણ
| SR No. | 023130 |
| Book Title | Sutrarth Muktavali Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijaylabdhisuri, Vikramsenvijay Gani |
| Publisher | Labdhibhuvan Jain Sahitya Sadan |
| Publication Year | 2016 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |