________________
सूत्रकृतांग
३६९ अथ धर्ममभिधत्तेत्यक्ताव्रतकषायादिरप्रमत्तचर्यः ॥३७॥
त्यक्तेति, संसारस्वभावपरिज्ञानपरिकर्मितमतिर्धर्मरहितानां निजकृतकर्मविलुप्यमानानमैहिकामुष्मिकयोर्न कश्चित्राणायेति विचार्य जिनोक्त एव परमो धर्मोऽनन्तसुखनिदानमिति प्रत्युपेक्ष्य द्रव्यजातं पुत्रान् स्वजनांश्च विहाय प्रव्रजितः त्रसस्थावरैर्नारम्भी नापि परिग्रही मृषावादादीनां ज्ञानपूर्वकं परिहर्ता कषायसद्भावे महाव्रतधारणस्य निष्फलत्वेन क्रोधादीनपि जात्यादिमदप्रयुक्तान् दुर्गतिसुलभान् विज्ञाय परिहरन् संयमोपघातकं शरीरसंस्कारं गन्धमाल्यस्नानदन्तप्रक्षालनादिरूपं कर्मोपादानतया संसारकारणत्वेन परिज्ञायौदेशिकाद्याहारमनेषणीयं विदित्वा निःस्पृहः शब्दादिविषयगाद्धर्यरहितो जीवोपघातकारिशीतोदकादिपरिभोगरहितः परित्यक्तासंयमानुष्ठानोपदेशप्रशंसोऽर्थशास्त्रद्यूतक्रीडाशुष्कवादाद्यनासेवी छत्रोपानहव्यजनादिविधुर उच्चारप्रस्रवणादिक्रियां हरितबीजस्थण्डिलेषु परिहरन् पुरः पश्चात्कर्मभयाद्धृतनष्टादिदोषसम्भवाच्च परपात्रभोजनादि परिवर्जयन् यशःकीर्त्यनभिलाषुको द्रव्यक्षेत्रकालभावापेक्षया शुद्धमन्नपानादि परिगृह्णन् संयममनुतिष्ठेत्, सदा धर्मकथासम्बन्धं भाषमाणः स्यात्, न मर्मगं वचो ब्रुवीत, भिक्षार्थं गृहादौ प्रविष्टो नोपविशेदुत्सर्गतः, जरसा रोगातङ्काभ्यां वा शक्त्यभावे उपविशेत्, अतिवेलं न हसेत्, न वाऽऽहारादिषु मनोज्ञशब्दादौ च गाद्धर्यमुपेयात्, परिषहोपसर्गेर्नादीनमनस्को भवेत्, एवं कुर्वतो भावविवेक आविर्भावितो भवति, सुतपस्विनं गीतार्थं गुरुं सदा सेवेत, इत्थं संयमं प्रतिपालयन् कर्मक्षयमभिकाङ्केत ॥३७॥
હવે ધર્મને કહે છે. સૂત્રાર્થ - અવ્રતકષાય વગેરે છોડી અપ્રમત્તભાવે આચાર.
ટીકાર્થ :- સંસાર સ્વભાવના જ્ઞાનથી ઘડાયેલી બુદ્ધિવાળા ધર્મરહિતવાળાને, પોતાના કરેલા કર્મને ઢાંકનારાને આલોક અને પરલોકનો કોઈપણ રક્ષણ કરનાર નથી. એમ વિચારી જિનેશ્વરે કહેલો પરમ ધર્મ એજ અનંતસુખનું કારણ છે. એમ વિચારી ધન, દ્રવ્ય, પુત્રો, સ્વજનોને છોડી દિક્ષિત થઈ ત્રણ-સ્થાવર જીવોનો આરંભ-સમારંભ છોડી દે, પરિગ્રહ વગરનો, મૃષાવાદ વગેરેને જ્ઞાનપૂર્વક પરિહરનાર કષાય વિદ્યમાનતામાં મહાવ્રતને ધારણ કરવાનું નિષ્ફળ છે. ક્રોધ વગેરેને પણ જાતિ વગેરે આઠ મદોથી યુક્ત દુર્ગતિ સુલભ થાય એમ જાણીને છોડતા, સંયમને ઉપઘાત કરનાર, શરીરની વિભૂષા-સંસ્કાર, અત્તર વગેરે ગંધ, માળા, સ્નાન, દાતણ કરવું, કપડા ધોવા (પ્રક્ષાલન) વગેરે રૂપ, કર્મના ગ્રહણ કરવા કારણે સંસારના કારણરૂપ જાણીને ઔદેશિક વગેરે આહારને અનેષણીય જાણી નિઃસ્પૃહ થઈ શબ્દ વગેરે વિષયોમાં આસક્તિ વગરનો જીવ નાશ