Shravak Dharm Vidhi Prakaran

SR No.: 023116
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Velji Depar Haraniya Jain Dharmik Trust
Publication Year: 1996
Total Pages: 186
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 71

EE
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
विचिकित्सास्थाने पाठान्तरेण प्राकृतत्वादर्थान्तरेण वाऽन्यथाप्येनामाहविउगुच्छत्ति व गरहा, सा पुण आहारमोयमसिणाई । संका दुविहा देसे, सव्वम्मि य तत्थिमा देसे ॥ ४९ ॥
[ विद्वत्कुत्सा इति वा गर्हा, सा पुनराहारमोकाऽस्नानादीनि । शङ्का द्विविधा देशे, सर्वस्मिंश्च तत्रेयं देशे ।। ४९ ।]
"विउ" गाहा व्याख्या- 'विउगुच्छत्ति व' इति विद्वांस:- साधवः तेषां ' कुत्सा - निन्दा विद्वत्कुत्सा 'इति वा' इति प्रकारान्तरसूचनम् । तत्र कुत्सार्थमाहगर्हणं 'गर्हा' कुत्साऽत्र, 'सा पुन:' गर्हा तु किंरूपा ? इत्याह- 'आहारमोकाऽस्नानादीनि' आहार :- पात्रादिभोजनरूप:, मोकः कायिकव्यापारो यतिजनप्रतीतक्रियया, मकारस्तु प्राकृतानुरोधात्, अस्नानं सर्वदा देहमला - क्षालनरूपम्, आदिशब्दाच्छौचादि च मुनिजनोचितमितपानीयादिना; कश्चिददृष्टशास्त्रपरमार्थत्वेन शिष्टसम्मतशौचव्यवहारातीतशुचिपोद्रताऽऽग्रहेण वाऽऽहारादिविषयां गर्हां करोतीत्यर्थः । सांप्रतं शङ्काभेदानाह- 'शङ्का' इत्यादि । 'शङ्का' उक्तस्वरूपा 'द्विविधा' द्विप्रकारा, कथम्? 'देशे' प्रतिनियतविषया, 'सर्वस्मिश्च' निःशेषविषया च । तत्र 'इयं' वक्ष्यमाणा देशे । इति गाथार्थः ॥ ४९ ॥
અથવા વિચિકિત્સા (= વિતિગિચ્છા) શબ્દના સ્થાને પાઠાંતર સ્વીકારીને પ્રાકૃતભાષા હોવાના કારણે બીજો અર્થ કરીને બીજી રીતે પણ વિચિકિત્સાને કહે छे :
અથવા વિચિકિત્સા શબ્દના સ્થાને વિદ્વત્કૃત્સા શબ્દ છે. સાધુઓની નિંદા કરવી તે વિદ્વત્કૃત્સા. સાધુઓ પાત્રમાં ભોજન કરે છે, પેશાબ ગમે ત્યાં નાખે છે, દેહના મલને ક્યારેય ધોતા નથી, મલવિસર્જનની ક્રિયા કર્યા પછી શૌચ મુનિઓને ઉચિત અને થોડા પાણીથી કરે છે, ઇત્યાદિ રીતે સાધુઓની નિંદા કરવી તે વિદ્વત્કૃત્સા અતિચાર છે.
પ્રશ્ન : સાધુઓની આવી નિંદા શા માટે કરે છે? ઉત્તર : શાસ્ત્રના પરમાર્થને ન જાણવાના કારણે અથવા શિષ્યોને સંમત શૌચ વ્યવહારને ઓળંગીને અતિશય શુચિનો આગ્રહ કરવાથી સાધુઓની આવી નિંદા કરે છે. શંકાના દેશ શંકા અને સર્વ શંકા એમ બે ભેદ છે. કોઈ અમુક પદાર્થમાં શંકા તે દેશ શંકા. સર્વ પદાર્થોમાં શંકા તે સર્વશંકા.[૪૯]