Shravak Dharm Vidhi Prakaran

SR No.: 023116
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Velji Depar Haraniya Jain Dharmik Trust
Publication Year: 1996
Total Pages: 186
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 63

૫૮
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
क्रियासामग्र्याम्-आरम्भप्रवृत्तिसमग्रतायां सङ्गत्तं- साङ्गत्त्यमन्योन्योपष्टम्भरूपं यस्मात् येन कारणेन तस्मादारम्भेऽनुमतिः स्यादित्यभिप्रायः । अत एव यते: क्रियासामग्रीसङ्गत्तेरभावान्न संवासादनुमतिप्रसङ्गेनातिप्रसङ्गः । 'नन्वेवं मिथ्यात्वे किं न भवति ?' एतदाह- 'मिथ्यात्वं पुनर्भावकृतम् मिथ्यात्वं हि भावकृतम्अध्यवसायनिर्वर्तितम्, विपर्यस्ताध्यवसायरूपत्वात्तस्य । पुनः शब्द आरम्भव्यापारादस्य वैशिष्ट्यमाह, ततश्च किम् ? ' स पुनर्भाव: ' मिथ्यात्वरूपः न परजनित :- न सहवासिनिष्पादितः । यद्यपि श्रावकराजादिनोपष्टभ्यमानो मिथ्यादृष्टिलौकिकदेववन्दनादि मिथ्यात्वं निर्वाहयति तथापि न तस्य तत्रानुमतिः, अध्यवसायस्यैव मिथ्यात्वात्, तस्य चोपष्टम्भः कृतः स्याद् यद्यसौ व्यक्तानुकूल्यव्यापारैरस्यैवं विकल्पमुत्पादयेत्- 'यदुत मामेवं मिथ्यात्वे प्रवर्तमानमनुमन्यते एषः' इत्यभिप्रायः । इति गाथार्थः ॥ ४१ ॥ |
પ્રસ્તુત વિષયનો ઉપસંહાર કરતા ગ્રંથકાર કહે છે :
આથી આરંભમાં સંવાસથી અનુમતિ થાય. આરંભમાં સંવાસાનુમતિ થાય એ માટે પૂર્વે જે હેતુ કહ્યો છે તે જ હેતુને કાંઈક વિશેષથી કહે છે:- આરંભમાં આરંભવાળી પ્રવૃત્તિની પૂર્ણતામાં પરસ્પર મદદ રહેલી છે, આથી આરંભમાં સંવાસથી અનુમતિ દોષ થાય. આથીજ આરંભવાળી પ્રવૃત્તિની પૂર્ણતામાં સાધુની મદદ ન હોવાથી સાધુને સંવાસના કા૨ણે અનુમતિ દોષ ન થાય.
પ્રશ્ન: મિથ્યાત્વમાં આ પ્રમાણે કેમ ન થાય ? ઉત્તરઃ મિથ્યાત્વ અધ્યવસાયથી ઉત્પન્ન કરાય છે. કારણ કે મિથ્યાત્વ વિપરીત અધ્યવસાયરૂપ છે. આથી મિથ્યાત્વ સહવાસીઓથી ઉત્પન્ન કરાયો નથી.
જો કે શ્રાવક બનેલા રાજા વગેરેથી મદદ કરાતો મિથ્યાદ્દષ્ટિ લૌકિક દેવ-વંદન વગેરે મિથ્યાત્વનું પોષણ કરે છે, તો પણ રાજા વગેરેની તેમાં અનુમતિ નથી. (કારણ કે રાજા વગેરે આરંભમાં મદદ કરે છે, પણ મિથ્યાત્વમાં મદદ કરતા નથી.) હા, જો રાજા વગેરે સ્પષ્ટ અનુકૂલ પ્રવૃત્તિ વડે મિથ્યાદ્દષ્ટિને ‘મિથ્યાત્વમાં પ્રવર્તતા મને આ પ્રમાણે અનુમતિ આપે છે” એ પ્રમાણે હાર્દિક અભિપ્રાય ઉત્પન્ન કરાવે તો મિથ્યાદ્દષ્ટિને રાજા વગેરેએ મદદ કરેલી ગણાય. (અને એથી મિથ્યાત્વમાં અનુમતિ થાય.) [૪૧]
प्रसाधितमर्थं निगमयति
एवं संवासकओ मिच्छत्तेऽणुमइसंभवो नत्थि । अह तत्थ वि इच्छिज्जइ, ता सम्मत्ते वि सो होइ ॥ ४२ ॥