Shravak Dharm Vidhi Prakaran

SR No.: 023116
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Velji Depar Haraniya Jain Dharmik Trust
Publication Year: 1996
Total Pages: 186
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 101

ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
એમ પહેલાં જણાવ્યું છે.
પ્રશ્નઃ શ્રદ્ધા-વિશ્વાસ માનસિક ભાવ છે. માનસિક ભાવો પ્રત્યક્ષ જાણી શકાય નહિ. આથી અમુક વ્યક્તિમાં સમ્યક્ત છે કે નહિ તેની ખબર કેવી રીતે પડે? ઉત્તરઃ સમ્યકત્વના કાર્યથી સમ્યકત્વની ખબર પડે. જેનામાં સમ્યત્ત્વનું કાર્ય હોય તેનામાં સમ્યકત્વ છે એવો નિર્ણય કરી શકાય. આથી ગ્રંથકાર હવે સમ્યકત્વના કાર્યને (= ફળને) કહે છેક સમ્યકત્વ હોય ત્યારે મિથ્યાત્વનો ક્ષયોપશમ, ક્ષય કે ઉપશમ થવાથી અસદ્ આગ્રહ = અસ્થાનમાં આગ્રહ ન હોય, તથા શુશ્રુષા વગેરે ગુણો દઢ = વિશેષરૂપે હોય છે. શુશ્રષા વગેરેનું સ્વરૂપ હવે કહેશે. શુશ્રુષા વગેરે ગુણોથી સમ્યકત્વ વ્યક્ત થાય છે, અર્થાત્ શુશ્રષા વગેરે ગુણો જેનામાં હોય તેનામાં સમ્યકત્વ છે એ એમ નિર્ણય કરી શકાય છે. [૬૮] शुश्रूषादिगुणानेवाह
सुस्सूस धम्मराओ, गुरुदेवाणं जहासमाहीए । वेयावच्चे नियमो, वयपडिवत्तीऍ भयणा उ ॥६९॥
__ [शुश्रूषा धर्मरागो, गुरुदेवानां यथासमाधि ।
वैयावृत्त्ये नियमो, व्रतप्रतिपत्तौ भजना तु ॥६९॥] "सुस्सूस" गाहा व्याख्या - श्रोतुमिच्छा शुश्रूषा । हूस्वत्वं तु प्राग्वत् । सद्बोधाऽवन्ध्यनिबन्धनधर्मशास्त्रगता परमशुश्रूषेत्यर्थः । तदुक्तम् - "शुश्रूषा चेहाद्यं, लिङ्गं खलु वर्णयन्ति विद्वांसः। तदभावेऽपि श्रावणमसिरावनिकूपखननसमम् ॥१॥ शुश्रूषाऽपि द्विविधा, परमेतरभेदतो बुधैरुक्ता । परमा क्षयोपशमतः, परमा श्रवणादिसिद्धिफला ॥२॥ यूनो वैदग्थ्यवतः, कान्तायुक्तस्य कामिनोऽपि दृढम् । किन्नरगेयश्रवणादधिको धर्मश्रुतौ रागः ॥३॥ [षोडश.११, श्लो.१-३."] इत्यादि । धर्मे - धर्मनिबन्धने सदनुष्ठाने रागः - कान्तारोत्तीर्णक्षुत्क्षामब्राह्मणहविःपूर्णाभिलाषातिरिक्ता कर्त्तव्यताप्रीतिरित्यर्थः। 'गुरुदेवानां ' इति गुरवः- धर्मोपदेशका आचार्यादयः, देवा- आराध्यतमा अर्हन्तः, गुरुपदपूर्वनिपातस्तु विवक्षया गुरूणां पूज्यतरत्वख्यापनार्थः, न हि सदा गुरूपदेशं विना सर्वविद्देवाऽवगम इति हृदयम। तेषां गुरुदेवानां 'यथासमाधि' स्वसमाधेरनतिक्रमेण, प्राकृतत्वादसंख्यसमासादपि तृतीयाया अलुक्, समासाभावो वा। 'वैयावृत्त्ये'
ક આ પ્રશ્ન-ઉત્તર વેદાની તિરાગ્યમેવાર એ પંક્તિને સમજાવવા લખ્યા છે. કેવલ શબ્દાર્થ લખવા જતાં વાક્યરચના ક્લિષ્ટ બને છે. આથી એ પંક્તિનો ભાવાર્થ સમજાવવા માટે આટલા લંબાણથી લખ્યું છે.