________________
૭૯
આઉરપચ્ચખાણ પયને
સર્વવિરતિ અને દેશવિરતિ पंच य अणुव्वयाई सत्त उ सिक्खा उ देसजइधम्मो । सव्वेण व देसेण व तेण जुओ हाइ देसजई ॥२॥
પાંચ અણુવ્રત અને સાત શિક્ષાત્રત એમ શ્રાવકના બાર વ્રત કહ્યાં છે; એમાંનાં જીવે યથાશક્તિ એક, બે બારવ્રત સુધી પણ સ્વીકારે છે તે દેશવિરતિ ગણાય છે. (ગ્રંથકારે ત્રણ ગુણવ્રતને શિક્ષાત્રતમાં ગણાવ્યાં છે. કારણ કે એ ગુણવ્રત પણ અભ્યસનીય છે, માટે શિક્ષાત્રત ગણી શકાય.) રાા બાર વ્રતમાંના પાંચ અણુવ્રતનું સ્વરૂપ દર્શાવે છે
પાંચ અણુવ્રત पाणवहमुसावाए अदत्तपरदारनियमणेहिं च ।। . अपरिमिइच्छाओऽवि य अणुव्वयाई विरमणाइं ॥३॥
પાંચ ઈન્દ્રિય, ત્રણ બળ, શ્વાસોચ્છવાસ અને આયુષ્ય એ જીવના દશ દ્રવ્યપ્રાણ છે; તેને વિયેગ કરાવે તે પ્રાણાતિપાત; કેધ આદિ કષાય અથવા સ્વાર્થવશ બની જુઠું બેલવું એ મૃષાવાદ; લોભ વશ બની વસ્તુના માલિકની રજા વિના વસ્તુ લેવી એ અદત્તાદાન; મોહવશ બની પરસ્ત્રી તરફ રાગદષ્ટિ રાખવી અને તે ઉપરાંત કામાભિલાષા રાખવી એ પરદારા સેવન; આથી ઉલટું સ્ત્રીઓ માટે મેહવશ બની પરપુરુષ તરફ વિકારી દષ્ટિ અને કામાભિલાષા એ પરદારસેવન, ઈચ્છાઓ મર્યાદા વિનાની છે અને આકાશ કરતાં પણ અનંત ગુણ છે. તેથી તે ઈચ્છાઓ એ પરિગ્રહ
