________________
૩૦ ] :: :: :: શ્રી આરપચ્ચખાણ પચના. भोगाणं परिसंखा सामाइय अतिहिसंविभागो य। पोसहविही य सव्वो चउरो सिक्खाउ वुत्ताओ॥५॥ आसुक्कारे मरणे अच्छिन्नाए य जीवियासाए। नाएहि वा अमुको पच्छिमसंलेहणमकिच्चा ॥६॥ आलोइय निस्सल्लो सघरे चेवारुहित्तु संथारं । जइ मरद देसविरओ तं वुत्तं बालपंडिययं ॥७॥
ભેગ અને ઉપભેગરૂપ ગણાતા પદાર્થોનું નિયમન ગોપભોગ વિરમણવ્રત, રાગ અને દ્વેષની પરિણિતિથી પર બનીને બે ઘડિના કાલ સુધી સમતાની પ્રાપ્તિ માટેનું આરાધન સામાયિક વ્રત, અને અતિથિ-સાધુના પાત્રમાં વિધિપૂર્વકનો સદુપયોગ અતિથિ સંવિભાગવત, વલી આહાર વગેરેના ત્યાગ કરવાપૂર્વક આત્મધર્મને પોષણ આપનારી નિરવદ્ય પ્રવૃત્તિ પષધવ્રત છે. આ ચારેય શિક્ષાવ્રતો કહેલાં છે. (૫) - અચાનક મરણકાલ પ્રાપ્ત થાય, તથા જીવવાની આશા રહી હોય, વલી સંખનાને સારૂ સ્વજનની અનુમતિ ન મલી હોય, આ ત્રણમાંથી એક કઈ કારણે મૃત્યુના અવસરે સંલેખનારૂપ અતિમ આરાધના ન થઈ શકે, તે દેશવિરતિધારી શ્રાવક, શલ્યને મૂકીને, આલોચનાપૂર્વક પોતાના ઘરમાં સંથારા ઉપર રહીને, મરણને પામે તે બાલ પંડિત મરણ ગણાય છે. દેશથી વિરત હોવાને કારણે દેશવિરતિને ધરનાર શ્રાવક બાલપંડિત કહેવાય છે. (૬-૭)
