________________
(૪૭) છે. એમ કષાયે તે ગતિને સાધનના હેતુઓ કહ્યા, આ કષા
ના નામ વિગેરે આઠ પ્રકારે નિક્ષેપ કહ્યા. તેને કયા નવા લે શું ઈરછે છે. તે કહે છે.. - નિગમ નયવાલે સામાન્ય વિશેષ રૂ૫૫ણાથી તથા તેનું એ ગમ પણું નહોવાથી તેના અભીપ્રાય પ્રમાણે બધાએ નિક્ષેપ નામ વિગેરે આઠે માને છે. અને સંગ્રહ વ્યહવાર નયવાલા કષાય સંબંધના અભાવથી. આદેશ. અને સમુત્પત્તિ એ બે નિક્ષેપાને ઈચ્છતા નથી. રૂજુ સૂત્રવાલે વર્તમાન અર્થને ઈચ્છતે હોવાથી આદેશ, સમુત્પત્તિ અને સ્થાપના નિક્ષેપાને ઈચ્છ, નથી શબ્દ નયવાલે નામને પણ કથં ચિતભાવની અંદર રહેલા ભાવથી નામ અને ભાવ, એવા બે નિક્ષેપાનેજ ઈરછે છે આ પ્રમાણે કષાયે કર્મને કારણ પણે કહ્યા. અને તે કમ સંસારનું કારણ છે. હવે સંસાર કેટલા પ્રકારનો છે તે બતાવે છે. दव्वे खित्ते काले, भवसंसारे अ भावसंसारे । पंचविहो संसारो, जत्थे ते संसरंति जिआ ॥१८॥
દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભવ, અને ભાવ, એમ પાંચ પ્રકાર રને સંસાર છે, જેમાં સંસારી જી ભ્રમણ કરે છે. (નામ સ્થાપના સુગમ હોવાથી નિર્યુક્તિ કરે લીધા નથી એમ જણાય છે.) દ્રશ્ય સંસારમાં જ્ઞ શરીર ભવ્ય શરીર છેડીને દ્રવ્ય સંસારરૂપ આ સંસારજ છે. અને ક્ષેત્ર સંસાર જે ક્ષેત્રમાં દ્રવ્યું આમ તેમ સંસરે (ખસે) તે છે. કાળ સંસાર તે
કયો કમાના એવા બે નિજ ભાવની