________________
(૪૨)
પ્રકારના કષાય છે. નવ નેકષાય છે. એમ પચ્ચીસ ભેદે ચારિત્રમોહનીય છે. (પહેલા કર્મગ્રંથમાં મોહનીય કર્મ જુઓ.) તેમાં કામ એ શબ્દ વિગેરે પાંચ વિષયે ચારિત્રમહ જાણવા; તેના વડે અહીં સૂત્રમાં અધિકાર છે. કારણકે, અહીં ચાલુ વિષયમાં કષાયેનું સ્થાન છે અને તે શબ્દાદિ પાંચ ગુણરૂપ છે. અને ચારિત્ર મેહનીય પૂર્વે કહેલી ઉત્તરપ્રકૃતિ જે સ્ત્રીવેદ પુરુષવેદ નપુંસકવેદ તથા હાસ્ય રતિભથી આશ્રીત કામ આશ્રયવાળા કષાયે સંસારનું મૂળ છે અને કર્મમાં પ્રધાન કારણ એ છે તે બતાવે છે. मसारस्त उ मूल, कम् तस्सवि हुति य कसाया।
સંસાર તે નરક, તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવ એમ ચાર પ્રકારે ગતિરૂપ સંસારનું ભ્રમણ છે. તેનું મૂળ કારણ આઠ પ્રકારનું કર્મ છે. તે કર્મનું પણ મૂળ કારણ કષાયે છે. તે ક્રોધ વિગેરે સંસારનું નિમિત્ત છે, અને તે પ્રતિપાદિત શબ્દ વિગેરે સ્થાનેનું પ્રચુરસ્થાનપણું બતાવવા ફરીથી
સ્થાન વિશેષ અડધી ગાથાવડે કહે છે. ते सयणपेसअत्था, इएसु अज्झत्यओ अद्विआ ॥१८॥
પહેલાં અને પછી પરિચયવાળાં માતા પિતા સાસુસસરા વિગેરે જે સ્વજન (સગાં) છે. તથા નેકર વિગેરે પ્રેગ્ય છે અને ધન ધાન્ય કુષ્ય (તાંબુ-પીતળ વિગેરે) વાસ્તુ (ઘર) રત્ન એ અર્થ કહેવાય છે (તે સ્વજન વિગેરે
