________________
‘રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
શ્રીમદ્ હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ રાવણની ભૌતિક સિદ્ધિઓની લગીરે પ્રશંસા કરી નથી.
ગ્રંથકારશ્રીએ રાવણની સાધનાનું માત્ર વર્ણન કરી દીધું છે. પરંતુ ક્યાંય એવું નથી જણાવ્યું કે “રાવણે બહુ સારું કર્યું. એનું આ મહાન પરાક્રમ અભિનંદનીય છે વગેરે.”
વૈજ્ઞાનિક હાથીને મારી શકે. કીડીને જીવાડી શકે ખરા?
રાવણની સાધના શત્રુઓનો સંહાર કરવા માટેનો હતી. બીજાને મારવાની કે પીડવાની કળાના કદી પણ વખાણ થઈ શકે નહિ.
આજના વિજ્ઞાનને બંદૂક બનાવીને હાથીને ખતમ કરતા આવડે છે પણ નાનકડી કીડીમાં પ્રાણ પૂરતાં આવડે ખરું? બીજાને જીવાડનારી કળા; પ્રશંસાપાત્ર
જે સિદ્ધિઓ બીજાઓ માટે મારક, ઘાતક, સંહારક, નાશક અને વિધ્વંસક હોય તેવી વૈજ્ઞાનિકોની સિદ્ધિની કદી પ્રશંસા થાય નહિ.
જાતે મરી જઈને પણ બીજાને જીવાડવાનું શીખવતી હોય, જાતે ઉઘાડા રહીને બીજાને ઓઢાડવાનું શીખવતી હોય, જાતે ભૂખ્યા રહીને બીજાને ખવડાવવાનું સમજાવતી હોય એ જ કળા કક્ષા મુજબ પ્રશંસાપાત્ર બને છે.
દોઢસો વાર વિધવિનાશકારિણી સામગ્રીઓ
રશિયા અને અમેરિકા પાસે આ સમગ્ર વિશ્વનો દોઢસો વખત નાશ કરી શકાય એટલી અઢળક, સંહારક શસ્ત્રસામગ્રીનો ખડકલો પડ્યો છે. કોઈ માનવી પાગલ બની જઈ કાંઈક અટકચાળો કરી કરી બેસે તો આ વિશ્વનું શું થાય?
જે સિદ્ધિ વિશ્વના ચાર અબજ માણસોનો સંહાર કરવાની શક્તિ ધરાવતી હોય એ સિદ્ધિ શા કામની? એની પ્રશંસા કેમ થાય?
ચયાત્રાનું ફારસ
આજે કરોડો માનવો અર્ધભૂખ્યા જીવી રહ્યા છે ત્યારે આવી શક્તિઓનો અર્થ પણ શો ? જે નીલ આર્મસ્ટ્રોગે દોઢ કલાક સુધી કહેવાતી ચંદ્રની ધરતી ઉપર આટા માર્યા એમાં ચાર કરોડ ડૉલર તો વેષ તૈયાર કરવામાં જ ખર્ચાઈ ગયા. આ શી રીતે ઉચિત છે?
