________________
પ્રવચન ત્રીજું “મારું શું અને મારે ?
આજે કોઈની પાસે તમે જાઓ અને એને કહો કે “આ ફંડમાં આપ કાંઈક લખાવો અથવા તો આ ગરીબ માણસને તમે જરા મદદ કરો તો આજનો માનવ ફટાક દઈને પ્રશ્ન પૂછે છે : “પણ...એમાં મારું શું? [એમાં મને કાંઈ મળશે...?]” બસ.. દરેક જગ્યાએથી મેળવવાની જ વાત !! આપવાની વાત તો ક્યાંય જાણે જેવા જ મળતી નથી.
જયારે તમે એ ભાઈને કહો કે, “ભાઈ..આ તો ધર્માદા ફંડ છે અથવા ગરીબને આપવાની વાત છે. એમાં તમારે શું લેવાનું હોય ?” ત્યારે પેલો શ્રીમંત ધડ લઈને ઉત્તર આપી દેશે કે...“તો પછી મારે શું? જેમાં મને કશી મલાઈ મળવાની ન હોય તો તેમાં મારે શું લેવા દેવા ?” કેવી ભયંકર સ્વાર્થોધતા !! આજનો માનવ દરેક જગ્યાએ પોતાના જ સ્વાર્થનો ગંધાતો વિચાર કરતો થઈ ગયો. આ કેટલી દુઃખદ બાબત છે !!
પાયો મજબૂત જોઈએ
આજે માનવ માનવને ચાહી શકતો નથી. અમે જીવમાત્રને ચાહવાની વાત કરવા આવ્યા છીએ. અમારે પ્રાણીમાત્ર સાથે મૈત્રીની વાતો કરવી છે. પણ શી રીતે એ વાત કરીએ? જ્યાં માનવ માનવને પણ ચાહી શકતો નથી ત્યાં...!
આથી જ સૌ પહેલાં રામાયણમાં રહેલો સંસ્કૃતિનો સંદેશ મારે તમારી સમક્ષ રજૂ કરવો છે. રાવણના જીવનચરિત્રની વાતો અત્યારે આપણે કરીએ છીએ. તે પછી ભરતજી લક્ષ્મણજી સીતાજી વગેરેની વાતો કરીશ.
- સૌ પ્રથમ મારે આ પ્રવચનમાળાનો પાયો મજબૂત બનાવવો છે. એક મોટું અઢાર માળનું બિલિંઇંગ બાંધવું હોય તો તેનો પાયો કેવો મજબૂત જોઈએ છે? પાયો જે કાચો રહી જાય તો મકાન ક્યારે તૂટી પડે એ કહી શકાય નહિ... આપણે પણ અઢાર પ્રવચનોની ઇમારત ચણવાની છે ને? પછી તેનો પાયો મજબૂત બનાવવો જ પડે ને?
ક્યાં પશ્ચિમના દેશનો શેકસપીઅર?
સુખદુઃખને પચાવવાની કળા આર્યાવર્તની મહાપ્રજા પાસે કેવી સિદ્ધ થઈ હતી તે અંગે હું તમને, અભણ છતાં ભણેલા, નરસિંહ મહેતા અને પશ્ચિમના દેશના મહાન વિદ્વાન ગણાતા શેકસપીઅરની વાત કરવા માગું છું.
