________________
પૂજ્યપાદ મુનિરાજ શ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજી મહારાજ સાહેબે દરિયા કિનારે આવેલા ફેઝન્ટ પૅલેસના ખુબ વિશાળ “પટાંગણમાં લગભગ આઠ હજારની માનવ મેદની સમક્ષ, પોતાનું બીજું પ્રવચન કરતાં, રામાયણની જ પસંદગી કરવાનું રહસ્ય, અનેક દૃષ્ટિએ વાચન-યોગ્ય રામાયણની ઉત્તમતા, અને રામાયણનું હાર્દ જણાવીને પ્રસંગોપાત, આજના શ્રીમંતોની શ્રી મંતાઈ ઉપર માર્મિક પ્રહારો કરીને, સંસ્કૃતિ રક્ષા અંગેનું આપણું પરમ કર્તવ્ય, વ્યક્તિ રાષ્ટ્ર પ્રજા સંસ્કૃતિ વગેરેથી સર્વોત્તમ ધર્મ, સંસ્કૃતિને ખતમ કરનારો “લોશાહી”નો મબૉબ અને એના દ્વારા થતી દેશની આબાદી અને પ્રજાની બરબાદી અંગેનું વાસ્તવિક ચિત્રણ હૃદયવેધી શબ્દોમાં રજુ કર્યું હતું.
સંસ્કૃતિ રૂપી પાણુ દ્વારા જ પ્રજારૂપી માછલીનું રક્ષણ, આજે ચાલતી અવળી ગંગાઓ, માનવીની મહાનતાની કૂર્મશિલા સમી સાંસ્કૃતિક જીવનપદ્ધતિ, બીજાના દુઃખે દુઃખી અને બીજાના સુખે સુખી થતો આર્ય માનવ, આર્યમાનવના બે મહાન ગુણો, ધર્મવીર જગડુશાહનું પરમ ઔદાર્ય, વ્યક્તિગત સુખ ખાતર થઈ રહેલ સંસ્કૃતિનો નાશ અને તેથી સમષ્ટિનું ભારે અકલ્યાણ, એના ઉપર દેવી ભેરીનું દષ્ટાન, શરીરની સજાવટ કરવાની મૂર્ખતા, કેટલાક શ્રીમંતોના પાપે જ સાયવાદનો ભય, સમથળ જમીન રૂપ જ સાચવાદ, પાપી પૈસાનું ચોતરફ ફેલાયેલું સામ્રાજ્ય, એના ઉપર ચર્ચિલનો પ્રસંગ, વગેરે વિષયોની અદ્દભુત છણાવટ કરીને, રાવણની મહાનતાને વર્ણવતો ઉપરંભાનો પ્રસંગ, રાવણની ભીમ પ્રતિજ્ઞા, બેનોના દઢ મનોબળ ઉપર જ સંભાવિત શીલરક્ષા, ભલભલા ધુરંધરોને હચમચાવી મૂકતો નિર્દય કામચડાળ, રાવણના પૂર્વજોનો ઇતિહાસ અને તેનું દશાનન નામાભિધાન, બાળકોના સંસ્કારની આધાર શિલા સમી માતા અને એધારી રીતે પ્રજાનું તૂટતું જતું “મૉરલ', વગેરેને આવરી લઈ, અને અને આપણું સંસ્કૃતિના ઝળકતા ગૌરવોનું પુન: પ્રતિષ્ઠા૫ન કરવા સૌને કટિબદ્ધ બની જવાનો સફળ સર્જેશ સુણાવતી, શબ્દ શબ્દ કોઈ અનેરા વેધક તેજકિરણ પ્રસારતી, ભાગિરથીના પરમપુનિત પ્રઘોષના નિનાદની યાદ દેવડાવતી, દયસ્પર્શિલી વાણુનું સારભૂત અવતરણ અહીં આપવામાં આવ્યું છે.
શ્રીપાળ નગર, મુંબઈ તા. ૫--૧૯૭૭
– અવતરણકારે
