________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૯૯
રૂપાળું નામ આપવામાં આવ્યું છે! પણ એથી કાંઈ વસ્તુ સ્થિતિ બદલાઈ જતી નથી. મીઠાના ડબ્બાને “સાકરનું લેબલ ચટાડવાથી મીઠું કાંઈ “સાકર' ન બની જાય. રૂપાળા નામથી માલ બદલાતો નથી. છતાં આજે રૂપાળા નામો આપવાથી માલ બદલાઈ ગયાની એક હવા ઊભી કરીને ભેદી લોકોએ પ્રજની સાંસ્કૃતિક જીવન-પદ્ધતિ સાથે ભયંકર છેતરપિંડી કરી છે.. આવા પુણ્યના ભરોસે રખે રહેતા!
હું એ કહેવા માગું છું કે પુણ્યકર્મ એ વંઠેલી સ્ત્રી જેવું છે.
એક પુરુષની પત્ની એટલી વિચિત્ર અને વંઠેલી હતી કે કદી અને કહ્યું તો માને નહિ; ઉલટાની પોતાના ધણીની ઉપર રૂઆબ કરે. એની વારંવાર અવગણના કરે. તિરસ્કાર કરે.
પતિ ક્યારે ય કંઈ પણ કહે તો સામો એવો ધડાકો કરે કે પતિની બોલતી જ ચૂપ થઈ જાય. આને જ કારણે પતિ પોતાના મિત્રો વગેરેને પણ કોઈ દિ પિતાના ઘરે આમત્રી શકતો નહિ.
પત્નીના આ ત્રાસથી પતિ કંટાળી ગયેલો. પણ સંસારના દામાં ફસાયેલો છે. બહાર શી રીતે નીકળી શકે?
એક દિવસની વાત છે. પતિએ પત્નીને કહ્યું:
“જો સાંભળ; આજે તારે મારી આબરૂ રાખવી જ પડશે. તું કહેશે તો તારા પગમાં પડીશ; રે! તારા પગ જોઈને તેનું પાણી પણ પી જઈશ. પણ આજે મારી આબરૂ રાખવી જ પડશે.”
“પણ છે શું? શું હું કાંઈ તમારી નોકરડી બેકરડી છું? માંડીને બધી વાત કરો; પછી હું મારો નિર્ણય જણાવીશ.” છણકા સાથે પત્નીએ સાફ સાફ સુણાવી દીધું.
ત્યારે પતિએ ખુલાસે કરતાં જણાવ્યું કે, “વાત એમ છે કે મારા દસ બાર મિત્રોએ સામે ચડીને મને કહ્યું છે કે, આજે સાંજે અમે તારે ત્યાં જમવા આવવાના છીએ, તે કોઈ દિ અમને જમવાનું આમંત્રણ આપ્યું નથી.” મિત્રોનો આ ધડાકો સાંભળીને હું તો દંગ થઈ ગયો. મેં ઘણી આનાકાની કરી પણ છેવટે ના છૂટકે મેં આમંત્રણ દઈ દીધું છે. હવે જો તું આ કાર્યક્રમ સારી રીતે પાર ન ઉતારે મારું શું થાય? જીવનમાં મેં તારી ઘણી બધી ઈરછાઓ પૂર્ણ કરી છે. તો તું મારી આ એક ઈછા પૂર્ણ નહિ કરે?”
તાડૂકી ઊઠીને પત્નીએ કહી દીધું: “એ કામ મારાથી નહિ બની શકે.” પણ છેવટે પતિએ માંડ માંડ એને મનાવી લીધી, ત્યારે તેણે શરત કરી કે, તમારી પચાસ જ આજ્ઞા માનીશ. પણ પછી ભલે ભારે પડી જાય એવા ધડાકા કરીશ.” પતિએ શરત કબૂલ કરી.