________________
પ્રવચન નવમું
હશે. એ વખતે એક નાનકડી ટેકરી પાસેથી રથ પસાર થયો. એ ટેકરી ઉપર એક મુનિવર ધ્યાન દશામાં ઊભા હતા. નામ હતું; ગુણસાગર !
આતાપના લેતાં મુનિવરનું દર્શન કરતા કુમાર વજ્રબાહુનું શિર એમને ઝૂકી ગયું. એના મુખમાંથી શબ્દો નીકળી પડયા:
૨૬૦
"अहो महात्मा कोऽप्येषो, वन्दनीयो महामुनिः । चिन्तामणिरिव मया दृष्टः पुण्येन भूयसा ॥
મારા જેવા અભાગીને, કોણ જણે ક્યા પૂર્વભવના કે પૂર્વજોના પુણ્યે આવા જંગલમાં આ મહાત્મા મુનિવરના દર્શન મળ્યા ! આ મુનિ દર્શનીય છે. વંદનીય
છે. ચિન્તામણી રત્નના જેવા તે આજે મને પ્રાપ્ત થયા છે!
અહા ! કેવી અનુપમ મસ્તી, આ મુનિવરના મુખ ઉપર સંતાકૂકડી રમી
રહી છે!
વગર પૈસે ! કેટલું સુખ!
વગર સ્રીએ ! કેટલેા આનંદ!
વગર ઘરબારે ! કેટલી મસ્તી !
કેવું એજ અને તેજ એમના મુખ ઉપર ઝળકી રહ્યું છે!
જ્યાં અમે સંસારીજનોએ સ્વર્ગ જોયું ત્યાં – આસકિતઓની એ વૈતરણીમાં—આમણે નર્કાગારોના દર્શન કર્યા. અને ... એને ત્યાગીને ચાલી નીકળ્યા; ખાંડાની ધાર થી સંયમજીવનની કઠોર કેડી ઉપર !
ઉદ્દયસુ દરની મશ્કરી
કુમાર વજ્રબાહુએ રથને થંભાવી દીધા. એ ટેકરી ઉપર જવાની ઇચ્છા વ્યકત કરી. એમના મોં ઉપર ફૂટી નીકળેલી વિરાગની સરવાણીઓને જોઈને, સાળા ઉદયસુંદરને મજાક કરવાનું મન થયું. હજી તાજા પરણેલા છે. પરણ્યાને હજી ચાવીસ કલાકે થયા નથી. અને ત્યાં જ આ વજ્રબાહુની આવી ચેષ્ટા જોઈને ઉદયસુંદરે મશ્કરી કરી : “ કેમ ? બનેવીજી! આ સાધુ મહારાજને જોઈને કાંઈ સાધુ થઈ જવાના ભાવ જગી ગયા છે? જો જો હાં... અવા ભાવ હાય તો મને. ય કહેજો... એકલા એકલા લાડવા ખાઈ જવા એ સારા માણસનું લક્ષણ નથી.”
ઉદયસુંદર તરફ ફરતાં વજ્રબાહુએ કહ્યું: “સાળાજી! છે તેમ, કાંઈક એવું જ! તમે કહ્યું તેમ આ મહાત્માના દરિણે સાધુ બની જવાના મનેારથ થાય છે. આ મહાપુરુષના મુખ ઉપરની અપાર મસ્તી જોયા પછી મારા અંતરમાં તે ઈર્ષ્યા જાગી ગઈ છે! કેવું મસ્ત છે; આ વિરતિનું જીવન !”
વસંતશૈલ ટેકરીએ ચડતાં કુમારની ચાલ બદલાઈ ગઈ! વાણી બદલાઈ
