________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૨૩
ના-હક્કની મીઠી લડાઈ જામતી, એ દેશના માનવો આજે પોતાના હક્કોની ખાતર મારામારી કરે છે!! પોતાના હકકોની ખાતર સગા બાપની સામે યુવાન કોર્ટે જાય છે !! હક્કનો હડકવા સર્વત્ર લાગુ થઈ ગયો છે.
પૂર્વના કાળના માનવોને આવો હક્કનો હડકવા લાગુ પડ્યો નહોતો. અને તો જ શ્રવણ જેવા–માતાપિતાના ભક્તો–આ દેશની ધરતી ઉપર પેદા થયા હતા. આખા દેશના તીથની જાત્રા–મા બાપને કાવડમાં લઈ–કરાવનાર શ્રવણ જે દેશમાં પાક્યો, એ જ આ દેશમાં આજે વૃદ્ધ મા બાપને સાચવવાના વારા બંધાય છે! છ મહિના તારે ત્યાં ને છ મહિના મારે ત્યાં... આવા વારા બે ભાઈઓ કરે છે. આપણાં માબાપોએ આપણને મોટા કર્યા ત્યારે વારા નહોતા બાંધ્યા કે છ મહિના હું તને પાળીશ. અને છ મહિના નહિ! આજના કેટલાક નફફટ છોકરા અને પ્રશ્ન કરે છે “સાહેબ! માબાપે અમારા ઉપર શો ઉપકાર કર્યો છે!” આવા વિચિત્ર પ્રશ્નોના પથરા અમારી સામે મારે છે. પણ એ સારું છે કે અમારી પાસે એના જવાબો છે. આ માત્ર દેખાવના જ ભયંકર-બમ્પર બોલ જેવા પ્રશ્ન છે.
મા-બાપનો ઉપકાર શું?
જૈન સાધુ ગામોગામ ફરતા હોય છે. એથી અનેક અનુભવી એમને મળતા રહે છે. રાજકોટમાં એક અનાથાશ્રમ છે. એકવાર ત્યાંના મુખ્ય સંચાલક ભાઈ મારી પાસે આવ્યા. મેં એમને પૂછ્યું: “તમારે ત્યાં શી રીતે તમે બાળકો ઉછેરો છો ? શું બધાય જીવી જાય છે ?” એમણે જવાબ આપ્યો, “સાહેબ! જે મહિના, બે મહિનાનું બાળક અમને મળે તો ચોકકસ તે જીવી જાય છે. પરંતુ સાત દિવસનું કે તેથી ઓછા દિવસનું બાળક આવે તો તે જીવતું જ નથી” એનું કારણ તેમણે જણાવ્યું કે, “સાત દિવસ સુધી સગી માતાનું વાત્સલ્ય બાળકને મળતું નથી. અમે આયાઓ રાખીએ છીએ. એ દૂધ પાય છે. એનો સુંદર રીતે ઉછેર કરે છે. કાળજી લેવામાં કશી કમીના રાખતા નથી. છતાં સગી માતાની હુંફ વગર, એના વાત્સલ્ય વગર, એનું ખોળું, એની ગરમી, મજ્યા વગર બાળક જીવતું જ નથી.”
હું તમને પૂછું છું કે તમે જીવી ગયા છો, ૨૦,૨૨, ૪૦ અને ૫૦ વર્ષના તમે થઈ ગયા છો, તેમાં તમારી માતાએ તમને પ્રથમના ૭ દિવસમાં જે હંફ અને વાત્સલ્ય આપ્યા તેમાં ઉપકાર કોનો? માએ તમને પ્રથમના સાત દિવસ રઝળતા મૂકી દીધા હોત તો તમારું શું થાત? તમે જીવતા રહ્યા હોત ખરા? આજના કાળમાં સ્ત્રીઓ ગર્ભપાત કરાવી નાંખતી હોવા છતાં તમારી માતાએ તમને જીવતા રાખ્યા અને તમને નવ મહિના પેટમાં સંગ્રહી રાખ્યા એ કોનો ઉપકાર ! બીજી ઉપકારોની વાત જવા દો શું આ પ્રાથમિક ઉપકારો તમારી નજરમાં આવતા નથી !