________________
“રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
તત્વની ચર્ચા કરતા હતા. “આત્મા સ્વતઃ ગ્રાહ્ય છે કે પરતઃ ગ્રાહ્ય છે” એની વાતો કરતા હતા. “મંડનમિશ્ર નામના પંડિત ક્યાં રહે છે ?' એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં નગરની સ્ત્રીઓ કહે છે કે “ભાઈ જે મકાનની બહાર પાંજરામાં રહેલા પોપટો પણ આત્મારસ્વતઃ ગ્રાહ્ય છે કે પરતઃ ગ્રાહ્ય એની વિચારણા કરતા હોય અને જેના પ્રાંગણમાં શિષ્યો અને ઉપશિષ્યો આત્માની ચર્ચા કરતા હોય તે ઘર મંડન મિશ્રનું જાણવું.”
"स्वतः प्रमाणं परतः प्रमाणं किराङ्गना यत्र गिरो गिरन्ति । शिष्योपशिष्यैरुपगीयमानं अवेहि तन्मण्डनमिश्रधाम ।।"
આવા આ દેશની અંદર આજે ભયંકર અંધાધુંધી ચાલી રહી છે, જે દેશ સદા આત્માની ચિંતા કરતો. એના પરલોક અને પરલોકની ચિંતા કરતો, એ દેશની અંદર આજે સહુ દોડી રહ્યા છે; ભોગ સુખોની પાછળ! કોઈને જાણે કોઈની કોઈ પડી નથી સદા પલટાતું આ રાજકારણ જાણે “મને આજે જ સુખી કરી દેશે” એવી આશાના તખ્તએ આજનો માનવ જીવી રહ્યો છે.
જે ટાણે બત્રીસ કરોડ હાડપિંજરો મસાણ તરફ દોટ મૂકી રહ્યા છે ત્યારે પણ આજનો માનવ પોતાના ફલેટોના વૈભવી જીવનમાં મોજ માણી રહ્યો છે. આજની પરિસ્થિતિ કેટલી ભયંકર છે એ તમે કયાં નથી જાણતા? આજે ઘરઘરમાં સાસુવહુઓ ઝઘડે છે. સાસુ વહુને માર મારી રહી છે. બેકારીને કારણે હજારોની સંખ્યામાં કારકુનો વગેરે ૨૮મા માળેથી પડતું મૂકે છે. આ ભારતમાં ૪૦ લાખ સ્ત્રીઓ દરવર્ષે ગર્ભપાત કરાવે છે. પોતાના સગા બાળકોને પોતાના સગા હાથે જ માતાઓ ખૂન કરે છે. હાય! જમાનો ! પોતાના ભોગસુખોની કારમી લાલસાઓ આ હિંદના માનવોને કેવા પાપી બનાવી રહી છે !
દેશમાં વગર યુદ્ધ દર વર્ષે ૪૦ લાખ બાળકોનો નાશ થઈ રહ્યો છે. સગી માતાઓ પોતાના બાળકોના નાશ કર્યા બાદ એ કેવી ઝરે છે એ તમે જાણે છે? સર્વે એમ બોલે છે કે, “ગર્ભપાત કરતા તો માતાઓ કરાવી નાખે છે; પરંતુ એ પછી એ માતાનું માતૃત્વ પોકાર કરે છે. એનું અંતર બાપોકાર રડે છે. અને એ ઝૂરી ઝૂરીને મરવાના વાંકે જાણે જીવે છે.”
ધર્મ ક્યાં? સર્વત્ર
આ બધી ખાનાખરાબીના મૂળમાં આર્યદેશની અર્થ અને કામની વ્યવસ્થા તૂટી ગઈ છે, તે કારણ છે. આપણે ત્યાં ધર્મ માત્ર ધર્મસ્થાનોમાં કરવાની કે આચરવાની વસ્તુ નથી. આજે ધર્મ માત્ર ધર્મસ્થાનોમાં જ કરવાની ચીજ બની ગઈ છે. અર્થ અને કામમાંય પૂર્વે ધર્મ પ્રવેશેલો હતો.