________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ
૨૧૫ મહાન પુરુષો અહીં પધારે એથી તો મારી આ ઝુંપડી પાવન થઈ ગઈ! મારો ય જન્મારો પાવન થઈ ગયો ! પરંતુ મારી ઉદાસીનું કારણ..મારા પુત્ર હનુમાનની નિર્માલ્યતા છે.”
લક્ષ્મણ કહે છે : શું વાત કરો છો માતાજી! આપનો પુત્ર નિર્માય? અરે! રામચંદ્રજીને રાવણ સાથેના યુદ્ધમાં વિજય અપાવવામાં મુખ્ય તો આપનો પુત્ર હનુમાન જ છે !! કેવું એમણે પરાક્રમ કર્યું છે? અને આપ એમને નિર્માલ્ય કહો છે?”
અંજના આવેશમાં આવીને બોલે છે... “સીતા જેવી સ ને લંકાના રાજા રાવણે કબજે કરી. એને મુક્ત કરવા માટે આ રાઘવેન્દ્રને ઠેઠ લકા સુધી લાબા શા માટે થવું પડ્યું? રે! મારો હનુમાન જે ખરો પરાક્રમે હોત તો તે અકલો જ લંકા જઈને એને છોડાવીને લાવી ન શકયો? કેટલો નિર્માલ્યા
સેવક જ્યારે આવો નિર્માલ્ય પાક્યો ત્યારે જ એના સ્વામીને લોહીનાં પાણી કરવા પડ્યા ને! લક્ષ્મણજી! આ હનુમાનની નિર્માલ્યતાએ મારી તો કૂખ લજાવી છે. હવે એ દોઢ ડાહ્યો થઈને અહીં આવીને તમારી ઓળખ આપે છે એમાં મને શો હરખ આવે? મેં એને શું સંસ્કાર આપ્યા હતા? કેવા ધાવણ પાયા હતા?”
સો દૂધ મેં તેરે કો પીલાયો »
આમ બોલતાં બોલતાં જ અંજનાસુંદરીને હૃદયમાં પુત્ર-વાત્સલ્યની છોળો ઉછળવા લાગી. હોઠેથી કઠોર છતાં હૈયાની કોમળ એ અંજનાના સ્તનમાંથી જોરથી દૂધની ધાર વછુટી. અને સામે જ પડેલી શિલાને અથડાઈ શિલાના બે કકડા થઈ ગયા!
આંખના ભવાં ઊંચા કરીને તપસ્વિનીએ હનુમાનને કહ્યું, “એસો દૂધ મૈ તેરેકો પીલાયો, લેકિન હનુમાન ! તેં મેરો કૂખ લજાયો !” આજે આવી માતાઓ મળે ખરી?
આજે આવી માતાઓની અપેક્ષા રાખી શકાય ખરી? જેમાં ગન્ધાતા ગીતો ગવાય છે એવા સિનેમાઓને ટી. વી. ઉપર જોવા માટે પોતાના પુત્રો અને પુત્રવધઓથી પણ આગળ આવીને સોફા ઉપર બેસી જનારી માતા પાસે આવા પરાક્રમી પુત્રની અપેક્ષા શી રીતે રાખી શકાય?
વર્તમાન કાળના જીવનમાં પ્રવેશી ચૂકેલી અંગ્રેજી પદ્ધતિઓએ આર્યાવર્તની લોથ વાળી નાંખી છે. શી રીતે આવી પદ્ધતિઓને વરેલી માતાઓ ઉત્તમ સંતાનોને જન્મ આપે કે જે ભવિષ્યમાં ઉત્તમ સાધુરત્નો કે સજ્જનો બની શકે? રામરાજ્ય સ્થાપવું છે પણ વસિષ્ઠ તો ઈશને?
આજે રાજકારણીઓ રામરાજ્ય લાવવાની વાત કરે છે. પરંતુ હું છું કે