________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૨૦૯ વિનિયોગના વિષયમાં બવ અધિકાર એનો હતો. સ્ત્રી ઘરની મરામત-શણગાર વગેરે કરવામાં પણ મુક્ત હતી. પતિની સેવા પણ એ જ કરતી. આમ ઘણી રીતે સ્ત્રી જ ખરી સ્વતન્ત્ર હતી.
આજે પણ મહારાષ્ટ્રમાં પરણીને સાસરે પહેલીવાર પગ મૂકતી નવોઢા ઊંબરે પગ મૂકે ત્યારે તે ઉંબર પર ધન મૂકવામાં આવે છે. તેને લાત મારીને જ તે નવ ઢા ઘરમાં પ્રવેશ કરે છે. તેની પાછળ જબરદસ્ત સંસ્કૃતિ-ચિંતન પડેલું છે.
ધનને લક્ષ્મીને લાત મારતી સ્ત્રી લક્ષ્મીને એમ કહે છે કે, “આજ સુધી આ ઘરમાં તું ફાવે તેમ ફરતી વર્તતી હતી પણ હવે આ ઘરની રાણી હું બની છું. તારે મારી આજ્ઞા પ્રમાણે જ રહેવું પડશે; નહિ તો તને આમ લાત મારીને કાઢી મૂકીશ.”
હવે કહો જોઉં, આપણી સંસ્કૃતિમાં સ્ત્રી સ્વતન્ત્ર હતી કે ગુલામ ? સ્વાતવ્યના નામે જ નારીને ગુલામી
મને તો એમ કહેવાનુ દિલ થઈ જાય છે કે સ્ત્રીસ્વાતત્રયના નારા નીચે જ સ્ત્રીઓને સંપૂર્ણપણે ગુલામડી બનાવવામાં આવી છે. હવે પોતાની બધી ચિંતા એણે પોતાને જ કરવાની આવી! “ટાછેડા” ના કાયદાના જમાનામાં જીવતી નારીએ
પતિની આજીવન ટૂંફ મળશે' એ આત્મવિશ્વાસ સંપૂર્ણપણે ગુમાવી દીધો છે. “ગમે ત્યારે પતિ રવાના કરી દે' એવી સ્થિતિની કલ્પનાને કારણે તેને નિશાળમાં દાખલ થઈને ઠેઠ કોલેજ સુધી પહોંચવું પડે. કૉલેજનાં એ જીવનમાં જ નારીના “શીલ” નું લીલામ થવાનું શરૂ થાય તો નવાઈ નહિ.
ભણેલી નારીએ કેટલાયના બીસીઝમ” નીચે નોકરીનું જીવન જીવવાનું! આ બોસીઝમ” એ નારીની કારમી ગુલામીનું પ્રચ્છન્ન સ્વરૂપ નથી તો બીજું શું છે?
પતિસ્વરૂપ એક પુરુષના પારત–ને સકંજો–ગુલામી–કેદ–વગેરે કહેનારાઓએ નારીને એમાંથી મુક્ત કરીને કેટલાનાં પારતય વળગાડ્યાં? કેટલાંની ગુલામી બઝાડી? એના સુખ શાંતિ અને ચેન બધું જ ગૂંટવાઈ ગયું.
હાય! કોઈને ય આ ભયજનક સ્થિતિએ પહોંચેલી નારીના શીલની લગીરે ચિંતા થતી નથી!
વાસનાઓ જલતી પુરુષના હૈયાની ભઠ્ઠી! અને નામ..નારી સ્વાતવ્યનું !
કંગાળ છે તે ભારતની નારીઓ; જેની નજરમાં આ ભેદ આવતો નથી. રે! એના જ પોતાના રંગઢંગ બદલાઈ ગયા હોય ત્યાં બીજે કરે પણ શું? આયુર્વેદના વિકાસના નામે તેનો વિનાશ
આમ છતાં ગમે તે માણસો આજે ગમે તેવી સંસ્કૃતિ વિરુદ્ધ વાતો કરે છે અને એમાં માવજીભાઈઓમતું મારે છે.