________________
પૂજ્યપાદ મુનિરાજ શ્રીમદ્ ચન્દ્રશેખરવિજયજી મહારાજના મુંબઈ [વાલકેશ્વર] ખાતેના, રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો અદેશ” એ વિષય ઉપરના સાતમા પ્રવચનમાં માનવોનો જાણે મહાસાગર ઉમટયો હતો. નવ હજારની લગભગ મેદની હશે!
પૂજ્યશ્રીએ પ્રવચનના પ્રારંભમાં આર્યાવર્તની નારી અંગે ખૂબ જ રસપ્રદ અને સરસપદ વાતો કરી હતી.
આર્યાવર્તની ગૌરવાન્વિત મહાસંસ્કૃતિમાં નારીને અપાયેલું અદ્ભુત સન્માન “ર સ્ત્રી સ્વાતિમતિ' એ સૂત્રનું સાપેક્ષ અર્થઘટન, આર્યદેશની આદયાત્મિક રાકૃદ્ધિના મૂળ સ્વરૂપઃ નારી તત્વ અને ભૉરિક સમૃદ્ધિના મૂળરૂ૫ : પશુત, નારી તો ઝવેરાતનું ય ઝવેરાત હોવાથી જ શીલ રક્ષા માટે તેનું અનિવાર્ચ પરતય અને પરસ્પાર જતન, નારી ગ્યા નહિ કિન્તુ રહ્યા એ વાસ્તવિકતાનું વિધાન, સ્ત્રી-સાત-યના નામે જ સ્ત્રીના
પલના કુરચા ઉડાવી દેનારા સંસ્કૃતિદ્રોહી અને જમાનાવાદીઓના વિઘાતક વિધાનોનું વેધક વિઘટન, વર્ણ અસાંસ્ય દ્વારા બીજ સુરક્ષાની સાથોસાથ સંકળાયેલ વૃત્તિ-અસાંર્યની વાસ્તવસ્પશી રજૂઆત, નારી. હરિજન, આયુર્વેદ વગેરે તત્વોના વિકાસના નામે જ તેના વિનાશનો વિકૃતિવાદીઓએ વીંઝેલો વિનાશકારી હંટર, સંસ્કૃતિના ગુલાબને મરોડ આપવા જati ચીમળાઈને ગંધાઈ ઊડેલી-વિકૃતિના કીડાઓથી ખદબદલી ગુલ-પાંખડીઓની સુન્દર વાત, માતા-પિતાના મનોવિકારની સંતાનો ઉપર પડતી જબરદસ્ત અસર અંગે કવિ અને નમુજલાનો ઐતિહાસિક પ્રસંગ, રામરાજ્ય સ્થાપવાની રળિયામણુ વાતો કરનારા રાજકારણીઓને શું કોઈ વસિડની જરૂર નથી? એવો વેધક સવાલ, વગેરે અનેક વિષયોને આવરી લઈ પ્રસંગોપાત્ત આજના બિભત્સ નાટકો ઉપર આકરા પ્રહારો કરીને નારીઓને સજગ બનવાનો સન્દરા સંભળાવતી, જમાના-વાદની બ્રેક વિનાની કિસલર કારમાં બેઠેલા માનવીને “સાવધાન'નો સાદ સુણાવતી, અંજનાસુંદરીના ઓજ અને તેજનો અનોખો અનુભાવ સમજાવતો અજૈન-પ્રસંગ રજૂ કરતી, જૈન રામાયણના અનુસારે લગ્નપૂવો ભાવી પાનીને નિરખવા જતા પવનંજયને અંજનાના મનને કારણે ઉદ્ભવતા કંધાવેગ સુધીનું નિરૂપણ કરતી, સામ્પ્રત સમાજના સળગતા સવાલોનું સચોટ સમાધાન સાધી આપતી, કયારેક હસાવી જતી, તો કયારેક રડાવતી, તો કયારેક સંસ્કૃતિના મૂલ્યવંતા ગૌરવનો એકધારો થતો જતો વિનાશ વર્ણવીને અતરને ઊંડા વિચારવમળમાં ગરકાવ કરી દેતી, સચોટ અને સુન્દર, સુભગ અને સરસ, સતર્ક અને સુખદ, શાન્ત અને શીતળ. સુમધુર અને સુધારસભરી પૂજ્યપાદશ્રીની અમૃતવાણીનું સારભૂત અવતરણ અહીં આપવામાં આવ્યું છે. બાપાળનગર, મુંબઈ - ૬
–મુનિ ભાનુચવિજય વાંક ૧૦-૮-૧૯૭૭