________________
પ્રવચન છઠ્ઠું
કદી વિષય અંગેનું પાપ:કરવું નહિ.” ધન્ય છે રાવણ ! અવયંભાવી ધટનાને પણ મિથ્યા કરી દઈ તે અકલંકિત જીવન જીવવાના તમારા ભગીરથ મનોખળને !
૧૮૪
આ પ્રસંગ બીજા પ્રવચનમાં મેં વિસ્તારથી લીધો જ હતો છતાં અહીં ક્રમશઃ આવતો હોવાથી ટૂંકમાં આપણે વિચારી ગયા.
66
અહીં “જૈન રામાયણ ’” ના રાવણના ચરિત્ર અંગેના બે સર્ગ પૂરા થાય છે.
કેવા ભયંકર છે; ભાગસુખો?
હવે પછીના પ્રવચનોમાં હનુમાનજીની માતા અંજનાસુન્દરીના પ્રસંગનું વર્ણન આવશે. એ વાતો એટલી બધી રસિક છે કે તમને એ સાંભળતા આ સંસારના સુખો આપતાં પુણ્યો કેવા તકલાદી અને બિનભરોસાપાત્ર છે એ સત્ય બહુ સરસ રીતે સમજાઈ જાશે. કેવા ભયંકર છે સુખો! એની આસક્તિએ માનવ જેવો માનવ શયતાન પણ બની જાય! પરમાત્માનો આપણા ઉપરનો અસીર ઉપકાર વિસરાવી દે, એમના પ્રત્યે આપણુને કૃતઘ્ન બનાવી દે, જીવનથી ભ્રષ્ટ બનાવે અને જગતના યાપાત્ર જીવો ઉપરનો હૃદયનો કારુણ્યભાવ નષ્ટ કરી નાંખે.
જેને ખૂબ ભાવી ગયા; ભોગસુખો; એ માનવની કેવી અવદશા થઈ ! ગરીબોની સામે નજર પણ કરતા એ બંધ થઈ ગયો. મા ક્રૂર અને કઠોરમાં કઠોર જીવન જીવતો બની ગયો. પોતાના ખાખા, ખેખી અને પત્નીના સંસારમાં જ ગળાબૂડ ડૂબી ગયો. નથી એને કોઈ દીન હીન દુ:ખીઆરાની યા! નથી એને પોતાના પરલોકની ચિન્તા ! નથી એને પરમપદને પ્રાપ્ત કરવાની કોઈ ખેવના!
પુણ્યે રેતીમાંય નાવ સડસડાટ ચાલે
કેવો છે; વીતરાગ પરમાત્માનો અનન્ત ઉપકાર ! પૂર્વના કોઈ જનમોમાં જાણે અજાણે આ પરમાત્માના કોઈ દર્શન વન્દન, પૂજન થઈ ગયા હશે, ત્યારે જ આજે તમારા નાવ રેતીમાં ય સડસડાટ ચાલવા લાગ્યા છે
સમજી રાખો કે પ્રભુના દર્શનાદિથી ઉત્પન્ન થયેલું પુણ્ય જો પાસરું નહિ હોય તો તમારા તાતા પુરુષાર્થ પણ નિષ્ફળ થઈ જનાર છે.
માણસ ગમે તેવો મુદ્ધિમાન ગણાતો હોય પણ જો એનું પુણ્ય પહોંચતું ન હોય તો એનો ગમે તેવો પુરુષાર્થ પણ કામિયાબ નીવડતો નથી.
66
“હું આ બધું કરું છું. મારાથી જ આ સંસાર ચાલે છે. હું ન હોઉં તો આ કુટુમ્બીજનોનું શું થાય ?” આવો ફ્રાંઢો ધણા માણસો રાખીને ફરતા હોય છે. પણ
