________________
પૂજ્યપાદ મુનિરાજ શ્રીમદ્ ચન્દ્રશેખરવિજયજી મહારાજ સાહેબે, સુંખઈ (વાલકેશ્વર] ખાતે, હજારો માનવોની વિશાળ સભા સમક્ષ, રામાયણનું પાંચમું પ્રવચન કરતાં, રામાયણની મૂળ-કથામાં, પ્રતિદિન પ્રાતઃકાળે પરમાત્માના પ્રસાદોનું પુણ્યદર્શન કરતા ધર્માત્મા વાલિ, વાલિ અને રાવણનું ખૂનખાર યુદ્ધ યુદ્ધમાં હજારો પ્રાણીઓનો ધોર સંહાર જોઈને વાલિને હૈયે ઘૂઘવાટ કરતો દયાનો સાગર, વાલિ દ્વારા અગલમાં દબાઈ જતો રાવણ, અતે વાલિનું પ્રત્રજ્યાના પુનિતપન્થે પ્રયાણ, અનાસક્ત રાજર્ષિ વાલિનું અષ્ટાપદ ઉપર યાન, રાવણનું વિમાન-સ્ખલન, અને અષ્ટાપદ પર્વત ફેંકી દેવાનો રાવણનો ખાલિશ પ્રયત્ન, તીર્થરક્ષા ખાતર રાજર્ષિ વાલિદ્વારા રાવણને સખત દુષ્ટ અને રાવણનો પાવક પશ્ચાત્તાપ વગેરે પ્રસંગોનું હૃદયસ્પર્શી વર્ણન કર્યું હતું.
અવસરોચિત,સર્વધર્મોના નાશ માટે જ કરાયેલી ‘સેક્યુલર સ્ટેટ ’ની જાહેરાતની સચોટ રજૂઆત, જાતજાતના અનેકાનેક જંગલોમાં અટવાતી જતી ભારતની ગરવી મજા, જીવન કટોરામાં હજારો પ્રકારના નિરન્તર્ રેડાતાં જતાં ઝેરના મારણનો ગરવો ઉપાય ઃ પરમાત્મ-ભક્તિની નોળવેલ, સુખીઓ અને દુ:ખીઓ—સહુ કોઈના સત્કલ્યાણનો સરસ અને સુભગ સન્માર્ગ : પરમાત્માની પ્રીતિ અને પાપોની ભીતિ, જમાનાના નામે આર્યદેશની સંસ્કાર-સમૃદ્ધિને સમગી સળગાવી નાખતા સમાજ ઉપર સીધો આક્ષેપ : ‘જમાનો પલટાયો નથી, તમે પલટાયા છો. કાળ બગડ્યો નથી, અગડયું છે; માનવનું કાળજું', પારકાની મહાનતાની મોટી લીટીને કાપી નાંખીને પોતાની અધમતાની તુચ્છ લીટીને મોટી બતાડવાનો મૂર્ખતાભર્યો પ્રયાસ કરતા માનવોને સચોટ જવાબ, માનવને જ મારતા માનવ સમાજ ઉપર ચીની સિંહણ-યુગલના દૃષ્ટાન્ત દ્વારા વેધક કટાક્ષ, મોક્ષના તલસાટવિહોણી શક્તિઓ આ દેશની માનવજાત માટે ધરતીકમ્પ કરતાં ચ વધુ હોનારતની સર્જક, કપાળે બે આંગળી મૂકતા જ, સળગતા સંસારના સઘળા સવાક્ષોનું સમાધાન સાધી આપતી “સમાધાનું સમાધિ”ની સુન્દર અને સરસ વ્યાખ્યા અને અન્તે પાપ કરનારો માનવ પણ પશ્ચાત્તાપના પાવકમાં પ્રજ્જવળીને પુનિત અને પુણ્યશાળી બની શકે છે, એ વિધાનને વિશિષ્ટ શૈલીમાં વાગોળતી, સુખ-દુઃખના ઇલકાતાં સલિલથી સભર સંસારના સમ દરમાં સંચરતા સંસારીને સાધનાની સુભગ નૌકામાં બેસાડીને ભવસાગરને પેલે પાર પહોંચાડતી, પરમ શાન્તતા, પ્રશાન્તતા અને ઉપશાન્તતાના મંગલમય પાઠો સમજાવતી, પરમપાવતારિણી અને પરમપદના પથપર પ્રયાણ કરવાની પ્રેરણાનું પ્રદાન કરવામાં પરાયણી, પૂજ્યપાદશ્રીની પરમ પવિત્ર પ્રવચનધારાનું સારભૂત અવતરણ અહીં આપવામાં આવ્યું છે. શ્રીપાળનગર, મુંબઈ – ૬
—મુનિ ભાનુચન્દ્રવિજય
તા. ૨૭–૭-૧૯૭૭