________________
૩૨
કર્યસ્તવનામાં દ્વિતીય કર્મગ્રંથ
ન હોય. તેમાં સંકલ્પથી વધ બે પ્રકારે (૧) અપરાધી (૨) નિરપરાધી તેમાં અપરાધીની દયા ન પાળી શકે એટલે અપરાધીનો વધ કરે તેથી રાા વસા દયા ન હોય. તેમાં વળી (૧) સાપેક્ષથી અને (૨) નિરપેક્ષથી એમ બે પ્રકારે દયા તેમાં સાપેક્ષથી દયા ન પાળી શકે તેથી ૧ વસાની દયા હોય. એટલે શ્રાવકને ૧ નિરપરાધી ત્રસ જીવની નિરપેક્ષપણે સંકલ્પીને દયા (અહિંસા) હોય. આ રીતે સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણવ્રત સંભવે.
જિનપ્રભસૂરિ વિરચિત આત્મપ્રબોધમાં કહ્યું છે કે
साहू वीसं सड्डे, तससंकप्पावराहसाविक्खे
अद्धद्धेओ सवाओ, विसोअओ पाणअइवाए ॥१॥
સાધુને વશ વસાની અને શ્રાવકને અપરાધી ત્રસની સાપેક્ષપણે સંકલ્પીને દયા ન હોવાથી અર્ધી-અર્ધી કરવાથી સવા વસા દયા હોય.
જો કે સ્થાવરાદિ અને અપરાધી ત્રસાદિ જીવો પ્રત્યે પણ યતના (જયણા) હોય. નિર્દયપણું ન હોય. એટલે નિઃશંકપણે તે જીવોની વિરાધના ન કરે.
દેશવિરતિગૃહસ્થ શ્રાવક ત્રણ પ્રકારના મનોરથવાળો હોય છે એમ રત્નસંચય નામના ગ્રંથમાં કહ્યું છે.
૧. ક્યારે હું બાહ્ય અને અભ્યત્તર પરિગ્રહનો ત્યાગ કરીશ ૨. ક્યારે હું ગૃહસ્થવાસને છોડી અણગારપણું અંગીકાર કરીશ ૩. ક્યારે હું અંતકાળે આરાધનાપૂર્વક સમાધિ મરણ પ્રાપ્ત કરીશ
કેટલાક સ્થાનકવાસીઓ શ્રાવકને ૬ કોટિ અને કેટલાક ૮ કોટિનું પચ્ચકખાણ માને છે.
(૧) ૬ કોટિવાળા ત્રણ યોગની અનુમોદનાના ભાગે વિરતિ ન પાળી શકે એમ માને છે. માટે ૬ કોટિ.
(૨) ૮ કોટિવાળા મનની અનુમોદનારૂપ ભાંગો ન પાળી શકે એમ માને છે માટે ૮ કોટિ.
