________________
જ્ઞાનાવરણીય કર્મના જોરદાર ઉદયમાં પણ એક ધારે બાર વર્ષ સુધી પ્રયત્ન ચાલુ રાખનાર ભાષrષ મુની અનત જ્ઞાની બન્યા હતા. “મા રૂષ, માનુષ” એટલાં જ પદો રટવા છતાં સ્મૃતિમાં નહીં રહેવાથી તેનું રટણ બે ચાર દહાડા, બે ચાર મહિના, કે બે ચાર વર્ષો સુધી નહીં પણ બાર વરસ સુધી ચાલુ રાખ્યું. માત્ર આટલાં જ પદેનું સતત રટણ કરવા છતાં યાદ નહીં રહેવાથી કે હાંસી કરવા લાગ્યા. નિન્દા કરવા લાગ્યા તે પણ મગજ ઉપરને કાબુ ગુમાવ્યું નહીં, અને સમતારસમાં લીન બની રટવાને પ્રયત્ન ચાલુ રાખે તે “સાપ, મનુષ” એટલાં પદેનું જ્ઞાન તે શું, પરંતુ એ મહામુનીને જગતમાં જેટલા જીવ અછવાદિ પદાર્થો છે તેનું અને તેના સર્વ પર્યાનું પણ સર્વ કાલીન જ્ઞાન થયું. બાકી જે એ વખતે પુરૂષાર્થ કરવામાં તેમને કંટાળે આવ્યા હતા અને જ્ઞાન પ્રત્યે જે દુર્ભાવ જાગે હેત તો તેઓ કદાચ એથી પણ ઘેર પ્રકારના જ્ઞાનાવરણીય કર્મને ઉપાર્જનનારા બનત. નન્દિષેણ મુનીએ વેશ્યાને ત્યાં રહ્ય રહે પણ બાર વર્ષોમાં એમણે પિતાના ચારિત્ર મેહનીય કર્મને નિર્બલ બનાવી દેવાને માટે જ દશ દશને પ્રતિ બેધીને ત્યાગી બનાવવાને ક્રમ જાળવી રાખે હતે. એટલે જેને પિતાનું કર્મ જોરદાર લાગતું હોય તેમણે એ કર્મને નબળું પાડી દેવાના પ્રયત્ન કરવા જ જોઈએ. પ્રયત્ન વિના સિદ્ધિ નથી. શ્રી જિનેશ્વર દેવનું વચન ભવિતવ્યતા, કાલ, નિયતિ, અને કર્મ એ ચાર કારણે માટે આરીસા રૂપ છે તથા ઉદ્યમ માટે તે રણસિંહરૂપ છે.
