________________
૧૮
સંવાદ પંચક - શાલિભદ્ર: ગત અનંતકાળમાં શાલિભદ્ર સરખા અનંત સંતાનને સગ-વિયેગ તમારા આત્માએ અનંત વાર અનુભવ્યો છે, કાળ એ સર્વ દર્દીનું ઔષધ છે. અને જે દર્દ કાલ્પનિક છે તે લાંબે કાળ નભતું નથી. મારામાં આપને જે મમત્વ છે. તે કાલ્પનિક જ છે, અને અલ્પકાળમાં આપની વિવેકદ્રષ્ટિ તે મમત્વને ભૂંસી નાંખશે.
ભદ્રાઃ તે ભલે તાત! સ્નેહસ્થાનને સ્વાર્થ પ્રથમ સાચવે એ સ્નેહીની પહેલી ફરજ છે. તમારું શ્રેય જે માર્ગે જણાતું હોય તે માર્ગ, બેટા! વિવેકપૂર્વક વિહરે, અને મારા જેવી માતાઓને વિયેગને પ્રસંગ ઉપજાવવા પુનઃ અવતરવું ન પડે એવું પરમ કલ્યાણ સાધે !
શાલિભદ્રઃ માજી! આ શબ્દ બોલતાં બેલતાં આપનું હૈયું છેક જ ગળી જાય છે. અને મિથ્યા મોહથી આપની જ્ઞાનદષ્ટિ પરાભવ પામેલી જણાય છે. આવી રાગવૃત્તિ આ દેહમાં શા માટે જોઈએ ? આ દેહના પરમાણુઓની આપને સુંદર ભાસતી ઘટના આદિ તેમજ અંતમાં નથી–માત્ર મધ્યમાં જ છે. આજે નહિ તે અમુક કાળ પછી એ ઘટના વીખરાવાનું નિર્માણ તે અવશ્ય છે જ.
દ્વા: બેટા ! એ તે અનંતકાળની જાની ટેવનું બળ છે! જ્ઞાન કરતાં લાગણીનું સામર્થ્ય સ્ત્રીઓમાં જરા વધારે હોય છે. પણ તાત! હજી એક વાત કહેવાની બાકી રહે છે, અને તે સૌથી અધિક અગત્યની છે.
શાલિભદ્ર: કહે માજી!
ભલાઃ એ જ કે “પ્રભુના રાજ્યમાં પગ મૂકતાં પહેલાં તે પગ ત્યાં સ્થિર રહી શકે તેવી તૈયારી આ “મર્ય રાજ્ય માંથી
