________________
૬૬ : જૈનમાર્ગની પિછાણ
છે, તેથી તે દિવસોએ ઉપવાસાદિ કરવા, તે પૌષધેાપવાસ વ્રત કહેવાય છે.
(૧) આહાર-પૌષધ, (ર) શરીરસત્કાર-પૌષધ, (૩) બ્રહ્મચર્ય –પૌષધ અને (૪) અવ્યાપાર- પૌષધ–એમ ચાર પ્રકારના પૌષધ છે.
(૧) દેશથી આહાર-પૌષધ એટલે વિગઈના ત્યાગપૂ ક આયંબિલ અથવા એકાશન કરવું. સથી આહાર-પૌષધ એટલે ચારે પ્રકારના આહારના અહેારાત્રિ માટે ત્યાગ કરવા.
(૨) દેશથી શરીર-પૌષધ એટલે શરીરના બધા ભાગમાં નહિ, પણ અમુક ભાગને વિષે જ સ`સ્કારાદિ કરવા પણ બીજો નહિ અને સવથી શરીર-પૌષધ એટલે શરીરના સ ભાગે સસ્કારાદિ ન કરવા.
(૩) દેશથી બ્રહ્માચર્ચા –પૌષધ એટલે દિવસે વા રાત્રિએ અબ્રહ્મના ત્યાગ કરવા અને સવથી બ્રહ્મચય –પૌષધ એટલે દિવસ–રાત્રિ ઉભય માટે બ્રહ્મચારી બનવું.
(૪) દેશથી અભ્યાપાર-પૌષધ એટલે અમુક અમુક વ્યાપારને ત્યાગ કરવા અને સથી અવ્યાપાર-પૌષધ એટલે સાંસારિક સર્વ વ્યાપારોના ત્યાગ કરવા. દેશથી પૌષધ કરે તે સામાયિક અ‘ગીકાર કરે, એવા નિયમ નથી. સથી પૌષધ કરે, તે દિવસ માટે, રાત્રિ માટે યા અહારાત્રિ માટે ઘરમાં ચા પૌષધશાળામાં અવશ્ય સામાયિક અ’ગીકાર કરે.
બારમા અતિથિ વિભાગ નામના શિક્ષાવ્રતમાં શુદ્ધ અને કલ્પનીય અન્નાદિ દેશકાલાચિત રીતિએ મુનિને આપે.
