________________
શ્રાવકધમ : ૧૯
માહનીયના ઉદયથી થનારા જીવના પરિણામવિશેષ છે. તેથી તેને સમ્યક્ત્વના અતિચાર પણ કહેવાય છે. શંકા અને વિચિકિત્સા એ એ દોષો લગભગ સરખા લાગે છે, તાપણુ તે એ વચ્ચે થાડા ભેદ છે. શ`કા એ દ્રવ્ય અને ગુણવિષયક છે; જ્યારે વિચિકિત્સા એ ક્રિયાવિષયક છે.
યુક્તિ અને આગમથી સિદ્ધ એવાં પણ અનુષ્ઠાનાનાં ફળ પ્રત્યે સદેહ તે વિચિકિત્સા નામના ત્રીજો દોષ છે અને આત્મા પરલાક, ધર્માસ્તિકાયાદિ પદાર્થાના સ્વરૂપ અને અસ્તિત્વ સંબધી સદેહ-એ શંકા નામના પહેલા દોષ છે.
ઉપમ્ હુણ, સ્થિરીકરણ અને વાત્સલ્ય
વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, તપ અને ચરણકરણ આદિને વિષે ઉદ્યમવત આત્માઓની પ્રશંસા કરવી, તે ઉપબૃંહણ નામના દર્શનાચાર છે.
વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય અને તપશ્ચર્યા આદિ ગુણોને વિષે મંદ ઉત્સાહવન્ત બનેલા આત્માઓને તથાપ્રકારનાં વચના વડે ઉત્સાહિત કરવા, મનુષ્ય ભવની દુર્લભતા આદિ દર્શાવી ઉદ્યમવંત બનાવવા, તે સ્થિરીકરણ નામને દના
ચાર છે.
સમાનધમી એનું ભક્ત, પાન અને વજ્રપાત્રાદિ વડે વાત્સલ્ય કરવું, તે વાત્સલ્ય નામના દનાચાર છે. પ્રાધૃણુક ( પરાણા ), આચાય, ગ્લાન, તપસ્વી, ખાલ આદિની વિશેષ ભક્તિ કરવી, તે વાત્સલ્યગુણને દીપાવનાર છે.
