________________
પુરુષ ૧
પુરુષ ૨
પુરુષ ૩
પુરુષ ૧
પુરુષ ૨
પુરુષ ૩
૧.
એકવચન
स्यम्
સ્વઃ
स्यत्
ક્રિયાતિપત્યર્થ - પ્રત્યયો
પરÂપદ
એકવચન
स्ये
स्यथाः
स्वत
દ્વિવચન
स्याव
स्तम्
स्यताम्
આત્મનેપદ
દ્વિવચન
स्यावहि
स्थाम्
स्येताम्
સુ. સં. મન્દિરાન્તઃ પ્રવેશિકા
બહુવચન
स्याम
स्यत
स्यन्
ભૂમિકા
સામાન્ય ભવિષ્યકાળ સાધારણ રીતે આવતો કાળ સૂચવે છે અને વિશેષ કરીને આજનો જ આવતો સમય બતાવે છે.
બહુવચન
स्यामहि
૨.
શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ વિશેષ કરીને આજનો નહિ એવો સમય બતાવે છે.
૩. સાંકેતિક વાક્યોમાં જ્યારે સંકેત કે શરત પૂર્ણ થઇ નથી એવો ભાવ બતાવાય છે ત્યારે ક્રિયાતિપત્યર્થમાં વપરાય છે તે બે કાળ બતાવે છે, ભવિષ્ય અને ભૂત.
નિયમો
દા.ત. વૃ = વરીતા / વતા | પરોક્ષમાં = વીથ ।
ધ = રીતા / રિતા |
स्यध्वम्
स्यन्त
૧. પરોક્ષ ભૂતકાળ સિવાય બધા ગણકાર્ય રહિતકાળોમાં ગ્ર ધાતુની રૂ હંમેશાં દીર્ઘ થાય છે.
દા.ત. પ્રહીતા ।
૨. વૃ ધાતુ અને તૢ કારાંત ધાતુઓને પરોક્ષ ભૂતકાળ, અદ્યતન ભૂતકાળ પરૌંપદ અને આશીર્વાદાર્થ આત્મનેપદ સિવાય દરેક ગણકાર્ય રહિત કાળમાં વિકલ્પે હૈં લંબાય છે.
૧૩૪
પાઠ - ૧૫
