________________
અકારાંત
પુલિંગ
અકારાંત
નપુંસકલિંગ
ચ.
પં.
-
પાઠ-૮
ચતુર્થી અને પંચમી વિભક્તિ
પ્રત્યયો
એકવચન
ચ.ય
પં. આત્
ચ.
પં.
रामाय
रामात्
ચ. T
કારાંત પુંલિંગ તથા નપુંસકલિંગ—પં. અત્
हरये
ચ. મે + ૫ - પં. હવે + અલ્ -
ચ.. પં. -
वारिणे
वारिणः
દ્વિવચન
भ्याम्
भ्याम्
પુંલિંગ પ્રમાણે
रामाभ्याम्
रामाभ्याम्
भ्याम्
भ्याम्
हरिभ्याम्
हरिभ्याम्
वारिभ्याम्
वारिभ्याम्
બહુવચન
भ्यस्
भ्यस्
રામેભ્યઃ
રામેભ્યઃ
भ्यस्
भ्यस्
દરમ્ય:
હરિમ્ય:
वारिभ्यः
वारिभ्यः
ભૂમિકા
૧. કેટલાક ધાતુ દ્વિકર્મક છે. જેમ કે ની, પ્રમ્, યાર્ વગેરે. વળી આ ધાતુના જેવા અર્થવાળા બીજા ધાતુ પણ દ્વિકર્મક છે.
નિયમો
૧. ય તથા ભ્યામ્ પ્રત્યય લાગતાં પૂર્વનો મૈં દીર્ઘ થાય છે. મ્યક્ પ્રત્યય લાગતાં પૂર્વના ઞ નો પ થાય છે.
૨. ચતુર્થી, પંચમી અને ષષ્ઠીના એકવચનના પ્રત્ય લાગતાં ધૃસ્વ હૈં કારાંત તથા ૩ કારાંત પુંલિંગ નામોના અન્ય સ્વરનો ગુણ થાય છે.
૩. પંચમી, ષષ્ઠીના સ્રર્ પ્રત્યયની પૂર્વે હૈં કે ો હોય, તો અલોપાય છે.
૪. ધૃ (દેવાદાર હોવું) ધાતુમાં દેવાદાર વ્યક્તિને પ્રથમા, લેણદાર વ્યક્તિને ચતુર્થી અને દેવાની વસ્તુને દ્વિતીયા લાગે.
. સુબોધ સંસ્કૃતમાર્ગોપદેશિકા ૩૨ 000000 પાઠ
-
૮૦