________________
૩૬૮
નમસ્કારમંત્રસિદ્ધિ
બીજો પ્રકાશ નથી જ્યાં જન્મ, નથી મરણ, નથી ભય, નથી પરાભવ અને નથી કોઈ પણ દિવસ કલેશને લેશ, ત્યાં સિદ્ધના જીવો રહેલા છે. ૧.
મોચાસ્તંભ (કેળના થડ)ની જેમ સર્વ પ્રકારે અસાર એવો સંસાર કયાં ? અને લેકથી શ્રેષ્ઠ હોવાથી લેકના અગ્રભાગ ઉપર રહેલ સિદ્ધના જીવને વૈભવ ક્યાં ? ૨.
સિત એટલે ઉજ્જવળ ધર્મવાળા, શુકલેશ્યાવાળા, શુકલધ્યાનવાળા, સ્ફટિક રત્ન કરતાં પણ અત્યંત ઉજજવલ યશવાળા, સિદ્ધશિલારૂપ છે સ્થાન જેઓનું તે સિદ્ધના જીવો અને સિદ્ધિને માટે થાઓ. અહિં ધમ, લેગ્યા અને ધ્યાન યદ્યપિ સિદ્ધ પરમાત્માને નથી હોતા, પરંતુ ઉપચારથી એટલે કે કાર્યમાં કારણને ઉપચાર કરવાથી અથવા તે અતીત (ભૂત) નયની અપેક્ષાએ મોક્ષ પામવા પૂર્વે એ ધમ, લેડ્યા અને ધ્યાન હોય છે એ દષ્ટિએ, અથવા એ ધમ, લેશ્યા અને ધ્યાનનું કાર્ય જે આત્માના શુદ્ધસ્વભાવમાં રમણતાસ્વરૂપ છે, તેની પરાકાષ્ઠા સિદ્ધપરમાત્મામાં હોય છે, એ અપેક્ષાએ પણ આ ત્રણ વિશેષણ ઘટી શકે છે. ૩.
એ વર્ણ જે સિદ્ધાં પદમાં છે, તે દ્વાવણ અને ધા ધાતુના સંયોગથી બને છે. એ ઉપરથી ગ્રંથકાર મહષિ એમ કહે છે કે- પુરુષને સ્વર્ગમક્ષનું દાન કરવામાં તથા દુર્ગતિપાતથી ધારણ કરવામાં “સિદ્ધાણં પદમાં રહેલ “” વર્ણથી સિદ્ધપરમાત્માએમાં યુગપત શક્તિ રહેલી છે, એમ હું માનું છું. અથવા તે આ સિદ્ધશબ્દની અંદર રહેલ “ઢા’ વર્ણમાં “ર” અને “ધ આ બે વર્ણને સંગ છે, એ સંગ કાનની આકૃતિ જે હોવાથી “RM” છે, તે સકર્મોને (નિપુણ માણસોને) યોગથી (જીવાત્મા અને પરમાત્માના એક્વરૂપ યોગથી, અથવા મલિનચિત્તવૃત્તિનિધિરૂપ
