________________
ઉપકારક કરણી
OG:
(પાપ) પ્રકૃતિને અનુખ ધરહિત કરે તે અને તીવ્ર રસવાળી અશુભ . (પાપ) પ્રકૃતિને મંદ રસવાળી બનાવે છે. એ કારણે પંડિત પુરુષોએ સંકલેશ (રાગાદિ આપત્તિ) વખતે એને વારંવાર આચરવી અને અસંકલેશ (આપત્તિ સિવાયના કાળ)માં ત્રિકાળ આચરવી. જેના ચેગે આત્મા પુણ્યાનુબંધી પુણ્યને ઉપાર્જન કરનારા થાય છે.
મનુષ્યભવ પામવા છતાં જેએએ આ ‘ચાર'નુ શરણુ અંગીકાર કર્યું" નથી, દુષ્કૃતની નિંદા કે સ્વપર-સુકૃતની અનુમેદના કરી નથી, તેઓના જન્મ નિષ્ફળ ગયા સમજવો. ચતુઃશરણ-ગમનાદ્દિનુ ત્રણે કાળ અધ્યયન એ પ્રમાદરૂપી મોટા દુશ્મનનો નાશ કરનાર છે, ભવના અંત કરનાર છે અને મુક્તિ સુખનું સચાટ કારણ છે. ”
શ્રી પંચસૂત્રના રચયિતા ભગવત તથા તે સૂત્ર પર ટીકા રચનારા ભગવાન શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા પણુ, શ્રી પંચસૂત્રના પ્રથમ સૂત્રમાં જ આ આરાધનાનું મહત્ત્વ સુંદર શબ્દોમાં સ્થાપન કરે છે અને આદિમાં જ ફરમાવે છે કે—
• લાકમાં ( ત્રણ જગતમાં) આ જીવ નિશ્ચે અનાદિ છે, જીવન સસાર અનાદ્વિ છે અને એ સંસાર અનાદિકમ સંચાગથી નિર્માએલે છે, દુઃખરૂપ છે, દુઃખફલક છે અને દુઃખન્ના અનુભવ કરનાર છે. એ સંસારના નાશના ઉપાય શુદ્ધ ધર્મનુ આસેવન છે. શુદ્ધ ધર્માંની પ્રાપ્તિ પાપકર્મીના વિગમથી થનારી છે અને પાપકના તથા ભવ્યાદિના પરિપાકથી થાય છે. તે તથા ભવ્યાદિ ભાવને પરિપકવ કરવાનાં સાધના તે, ‘ચતુઃશરણગમન, દુષ્કૃતગં’ અને સુકૃતાનુમેાદન ’ છે. એ કારણે કલ્યાણકામી ભવ્ય આત્માએએ નિર'તર મનની એકાગ્રતાપૂર્વક તેનુ સેવન કરવુ જોઇએ અને સંકલેશ વખતે તા વારવાર સેવવાં જોઈ એ...
" 6
ચતુઃ શરણગમન એટલે (૧) શ્રી અરિહંત પરમાત્મા, (૨) શ્રી સિદ્ધ પરમાત્મા, (૩) શ્રી સાધુ ભગવંત અને (૪) કેવળી ભગવ તાએ પ્રકાશેલા ધ. આચારનું શરણ સ્વીકારવારૂપ જે સહમ. તે ચતુઃ-શરણુગમન નામે પ્રસિદ્ધ છે.
