________________
આરાધનાને માર્ગ
ગાંભીર્ય :
ગાંભીર્ય એ ક્ષુદ્રતા, તુચ્છતા, અધમતા આદિ દુર્ગુણેને પ્રતિપક્ષી - સદ્ગુણ છે. જે આત્મા એ સદ્ગુણ નથી પામતે, તે આત્મા આરા“ધનાના માર્ગને કદી પામી શકતા નથી.
આત્માની પરત—તા જેમને ખૂંચતી નથી અને તેમાંથી છૂટી, મુક્ત બનવાની અભિલાષા જેમાં પ્રગટી નથી તે આત્માઓ ક્યાં -સુધી ગંભીરતા ધારણ કરી શકશે એ એક વિચારણીય પ્રશ્ન છે.
સંસારના પ્રેમીની ગંભીરતા, ત્યાં સુધી જ ગંભીરતા તરીકે ટકી - રહે છે, જ્યાં સુધી એની એ ગંભીરતા એના સંસારને હાનિ પહોં- ચાડનારી થતી નથી.
બીજી બાજુ કર્મના સ્વરૂપથી માહિતગાર અને એક કમબંધનથી જ છૂટવાની તમન્નાવાળે સમર્થ આત્મા પ્રાણાંત આપત્તિ સુધી પણ પિતાની ગંભીરતા છોડતું નથી. અન્યને હાનિ થાય એવા પ્રસંગે ગંભીરતા ન છોડવી એને એ ચાવત મુક્તિની પ્રાપ્તિ સુધી કર્તવ્યરૂપે ગણે છે.
એવા આત્માને એની ગંભીરતાથી ચલાવવા માટે દુનિયાને કઈ પણ પદાર્થ સામર્થ્ય ધરાવતા નથી, કારણ કે દુનિયાના સઘળા પદાર્થો અને એના સંગેની તુચ્છતાને એને સંપૂર્ણ ખ્યાલ આવી ચૂક્યો હેય છે.
કૃતજ્ઞતા, ગુણાતા અને પરોપકાર :
બીજાએ પોતાના ઉપર કરેલા ઉપકારને ન ભૂલી જવા, ગુણે અને દોષને વિવેક કરી, ગુણોને સ્વીકારવા અને દોષને તજવા, પિતાના નિમિત્તે અન્ય આત્માઓને કઈ પણ પ્રકારનું દુઃખ ન દેવું એ વગેરે સગુણે જગતમાં પણ સદ્દગુણ તરીકે ગણાય છે. તેમ છતાં
