________________
આરાધનાને માર્ગ પણ આત્મા ઉપર જ્યાં સુધી મિથ્યાત્વ મેહનીયનું જોર છે, ત્યાં સુધી જે પિતાનું નથી તેમાં પિતાપણાની બુદ્ધિ અને જે પિતાનું છે તેમાં પરાયાપણાની બુદ્ધિ થાય છે. પરંતુ જે આત્માઓનું મિથ્યાત્વ. મેહનીય કર્મ પ્રબળ નથી; કિન્તુ કુદરતી રીતે જ મંદ થએલું હેય. છે, તે આત્માઓ શ્રી જિનેશ્વરદેવ અને શ્રી ગણધરદેવના આપ્તપણના નિશ્ચયમાં લવલેશ પણ સંદેહયુક્ત હોતા નથી.
અસત્ય વચન અને અપૂર્ણ જ્ઞાનનાં કારણે આ જગતમાં જે કોઈ પણ હેય, તે તે રાગ-દ્વેષ અને મહ છે, એમ નિઃશંકપણે કહી શકાય. કારણ કે રાગ-દ્વેષ અને મહિને સર્વથા ક્ષય ન થાય, ત્યાં સુધી જ્ઞાનાવરણીય કર્મના સંપૂર્ણ ક્ષય દ્વારા પ્રાપ્ત કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થઈ શકતું નથી. - જે એ ત્રણ દે અર્થશા અષ્ટ થાય, તેનું વર્ચન કદી એસત્ય હોતું નથી કે તેનું જ્ઞાન કી સંપૂર્ણ રહેતું કથા.. "
આથી જ સમજવું જોઈએ કે, રાગ, કષ અને મેહ એ ત્રણ મેટા દોષ છે. અને તે જ સંપૂર્ણ જ્ઞાનના પ્રતિબંધક અને અસત્ય વચનનાં કારણે છે.
. . . શ્રી જિનેશ્વરદેવે એ ત્રણ દેષથી સર્વથા રહિત હોય છે અને શ્રી ગણધરદેવે, દોષરહિત શ્રી જિનેશ્વરદેવનાં વચનને જ કાશિત કરનારા હોય છે, તેથી એ ઉભયે દર્શાવેલ માર્ગ, કેઈ પણ વિચક્ષણ મનુષ્ય માટે અવિશ્વનીય હોય એ શક્ય જ નથી.
આરાધનાના માર્ગ તરીકે એમણે કઈ વસ્તુ પ્રદર્શિત કરી છે, તે જણાવવા માટે આપણે એ જોઈ ગયા છીએ કે, સહુથી પ્રથમ વસ્તઆરાધના કરવા ગ્ય–તેમના તરફથી વિહિત કરવામાં આવી હોય, તે તે શ્રી પડાવશ્યક છે.
પડાવશ્યક એટલે ઉભયકાળ અવશ્ય કરવા લાયક છ કર્તવ્ય. એનાં નામ-સામાયિક, ચતુર્વિશતિ સ્તવ, ગુરુવંદન, પ્રતિક્રમણ, કાત્સર્ગ અને પ્રત્યાખ્યાન.'
