________________
૧૨
આરાધનાને માર્ગ મંદતાથી અશુદ્ધ પણ ઉચ્ચારવાળે અને ઓછા પણ અર્થજ્ઞાનવાળે -જે ક્રિયા કરતી વખતે કિયાના ઉપયોગમાં વતે છે, તે તે ભાવક્રિયા કરનારે છે. અને ક્ષપશમના વેગથી શુદ્ધ ઉચ્ચારપૂર્વક બેલવાની -શક્તિ ધરાવનારે તથા સૂત્રોના અર્થોને સમજવાની શક્તિવાળો પણ કિયા કરતી વખતે ઉપગશૂન્યપણે ક્રિયા કરે છે, તે તે દ્રવ્યક્રિયા કરનારે કહેવાય છે.
ભાવકિયાનું કેઈ પણ સાધન હેય, તે તે સૂત્ર અને -અર્થના જ્ઞાનની સાથે આત્માને ઉપગ છે.
ઉપયોગને અન્યત્ર રાખનાર અને કિયા પડાવશ્યકની કરનાર આત્માનું પડાવશ્યક જ્ઞાન, જ્ઞાન-કિયા ઉભયાત્મક બની શકતું નથી. ઉપયોગ સહિતની જે પડાવશ્યક કિયા, તે જ્ઞાન-કિયા ઉભયાત્મક બની મોક્ષમાર્ગની સાધક બને છે. - તે ષડાવશ્યક ક્રિયાને વિષય કેટલે મહાન અને ગંભીર હોવો જોઈએ, એનું અનુમાન કરવું તે હવે દુષ્કર પ્રતીત નહિ થાય. એ ષડાવશ્યક–ક્રિયા મંગળરૂપ છે, કારણ કે એમાં પરમ માંગલિક વસ્તુ- એનું આરાધન સમાયેલું છે.
એ માંગલિક વસ્તુઓ એટલે, “સામાયિક, શ્રી ચતુર્વિશતિ -સ્તવ, સદ્ગુરુવંદન, પાપપ્રતિકમણ, કાયેત્સર્ગ અને પચ્ચખાણ.”
મુક્તિરસિક આત્મા, આ છ આવશ્યક દરજ ઉપગપૂર્વક કર્યા સિવાય ન જ રહી શકે.
સ્વાધ્યાય સાધુજીવનને પ્રાણુ સ્વાધ્યાય એ સાધુજીવનને પ્રાણ છે. સ્વજન અને વિષયને સંગ ત્યજીને સાધુ થયા પછી સ્વજનમમતવ ફરી વળગી ન જાય, એ ખાતર તથા સંસ્કારરૂપે અંતરને આવરી બેઠેલા વિષયરસને નિર્મૂળ કરવા ખાતર શાસ્ત્ર-સ્વાધ્યાય એ જ એક અમેધ શક્તિ છે.
