________________
આ છે
કર્મબંધનું કારણ સાથે રહેનારે પરસ્પરના હિતની ચિંતા કરવી જોઈએ. જે તે ન કરાય તે સાથીઓ માટે કર્મબંધનાં કારણ બનાય છે. પરસ્પરનાં હિતની ચિંતાને અધ્યવસાય હોય તે જ સાથે રહેનારના કર્મબંધનું કારણ ન બનાય, જે તે ન હોય તે દૂર રહેનારા કરતા સાથે રહેનારાઓ માટે અધિક કર્મબંધનું કારણ બનાય છે.
અનુગ્રહ અને અનુરાગ અનુગ્રહથી અનુરાગ અને અનુરાગથી અનુગ્રહ વધે છે. અનુરાગ એ ભક્તની Receptivity છે અને અનુગ્રહ એ ભગવાનને Response છે. અનુગ્રહ અનુરાગની અપેક્ષા રાખે છે અને અનુરાગ અનુગ્રહની અપેક્ષા રાખે છે. બંને શબ્દોમાં “અનુપશ્ચાત” શબ્દ રહેલા છે, તે સૂચક છે. અનુગ્રહ અને અનુરાગ પરસ્પર સાપેક્ષ છે, એમ તે સૂચવે છે. અનુગ્રહ અને અનુરાગ મળીને નમસ્કાર પદાર્થ બને છે. અનુગ્રહ દ્વારા સહજમળને હાસ થાય છે અને અનુરાગ દ્વારા તથા ભવ્યત્વનો વિકાસ થાય છે.
રાગ-આત્માની અવજ્ઞા ! દ્વેષ-વિશ્વની અવજ્ઞા !
રાગ આત્માની અવજ્ઞા રૂપે છે. અને દ્વેષ વિશ્વની અવજ્ઞારૂપ છે. બંનેમાં જીવ તત્વની અવજ્ઞા હોવાથી રાગ-દ્વેષ બંને ય કર્મબંધનમાં અને ભવભ્રમણમાં હેતુ છે. રાગમાં ઇષ્ટ પ્રાપ્તિની ઉત્કટ ઈચ્છા છે. ઠેષમાં અનિષ્ટ ત્યાગની ઉત્કટ ઇચ્છા છે. એક ઈચ્છા જ વિષયભેદે રાગ-દ્વેષ બનીને રહે છે. રાગને વિષય સુખ છે, દ્વેષને વિષય દુઃખ છે. સુખ અને દુઃખ સત્યપદાર્થો નથી,
પણ કાલ્પનિક છે. ઈચ્છાને કપનાનુકુળ નહિં પણ સત્યાનુકુળ ૨ વળાંક આપે એ જ રાગ-દ્વેષને સેકવાને ઉપય છે. : ૨ લિઝલ લાવાડ
