________________
(ારમાં સુખ ક્યાં છે? અહીં જે દેવ આવે છે, એ ગુરુ છે અને વિમાન લાવે છે, તે ધર્મ છે. આપણું વિષમ સ્થિતિ જોઈ તેઓ આપણને આ ધર્મ રૂપી વિમાનને આશ્રય લેવા ઘણું સમજાવે છે, પણ વિષયસુખની આપણી આસક્તિ છૂટતી નથી, એટલે તેમણે બનાવેલા ધર્મમાર્ગે પ્રયાણ કરી શકતા નથી. એવામાં મૃત્યુ આવી પહોંચે છે, એટલે આપણે પુનઃ જન્મ ધારણ કરી વિધવિધ દુઃખનાં ભાજન થઈએ છીએ. પ-સંસારમાં સુખ કયાં છે?
જૈન મહર્ષિઓએ કહે છે કે “જન્મ, જરા અને મૃત્યુથી ભરેલા આ સંસારમાં પ્રાણીને સુખ કયાંથી હોય ? તેને જે સુખને અનુભવ થાય છે, તે એક પ્રકારની માયાજાળ છે અને મોહમદિરાનાં પાનથી ઉત્પન્ન થયેલ એક પ્રકારને ભ્રમમાત્ર છે. .
અંગૂઠે ચૂસીને લાળનું પાન કરતાં બાળકને જેમ માતાનું સ્તનપાન કરવાને ભ્રમ થાય છે, તેમ આ સંસાર સુખરહિત હોવા છતાં પ્રાણીઓને તેમાં સુખને ભ્રમ થાય છે.
બાળપણમાં વિવેક હેતે નથી, તે કારણે તેમાં અનેક પ્રકારનાં દુઃખ સહન કરવા પડે છે; યુવાવસ્થામાં કામને ઉન્માદ હેય છે, તે કારણે તેમાં અનેક પ્રકારની વિટંબનાઓ અનુભવવી પડે છે અને વૃદ્ધાવસ્થામાં સમસ્ત શરીર જર્જરિત થઈ જાય છે, તેથી ઈઢિયે બલરહિત બની જતાં અનેક પ્રકારની આપત્તિઓ ઝીલવી પડે છે. આમ મનુષ્યનું જીવન સદા ઉપદ્રવ વાળું હોય છે.
વળી પ્રાતઃકાલે મલ-મૂત્રની બાધા હોય છે,