________________
૨૪
જીવનનું ધ્યેય મધ્યાહન ભૂખ-તરસની બાધા હોય છે, રાત્રે નિદ્રાની બાધા હોય છે અને બધે વખત ભેગેચ્છાની બાધા હોય છે. આમ મનુષ્ય જ્યારે પણ બાધારહિત હેતે નથી. '
આ સંસારમાં જાતિ, કુલ કે સ્થાનનું અભિમાન પણ લઈ શકાય એવું નથી. કારણ કે
न सा जाई न सा जोणी, न तं ठाणं न तं कुल । न जाया न मुया जत्थ, सव्वे जीवा अणंतसो ॥
આ લેકમાં એવી કઈ જાતિ નથી, એવી કેઈનિ નથી, એવું કેઈ સ્થાન નથી અને એવું કેઈ કુલ નથી કે જ્યાં સર્વ જી અનંતી વાર જમ્યા અને મર્યો ન હોય.
તે જ રીતે સંસારની જે ઘટમાળ ચાલી રહી છે, તે પણ સુખ ઉપજાવે તેવી નથી. તેનું વર્ણન ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ કવિ દલપતરામ ડાહ્યાભાઈના શબ્દમાં સાંભળો. તેઓ કહે છે કે –
(ઝુલણા) તંતુ કાચા તણે તાણે સંસાર છે,
સાંધીએ સાત ત્યાં તેર ગુટે; શરીર આરોગ્ય તે એગ્ય સ્ત્રી હેય નહિ,
યોગ્ય સ્ત્રી હેય ખેરાક ખૂટે. હોય ખોરાક ન હોય સંતાન ઉર, - હેય સંતાન રિપુ લાજ લૂટે કેઈ જે શત્રુ નહિ હેય દલપત કહે,
સમીપ સંબંધીનું શરીર છૂટે.
