________________
૨૬
શ્રી જિનભક્તિ-કલ્પતરુ
વચનાનું મૂલ્ય શું? આવાં વચને ઉચ્ચારનારા એક નાની સરખી માંદગી આવે છે, ત્યાં ગભરાઈ જાય છે અને ડોકટરવૈદ્ય-હકીમને ખેલાવવા માટે દોડાદોડી કરી મૂકે છે, પછી ધાર્યાં ધમ કરવાની વાત તેા રહી જ કયાં? આથી સુજ્ઞજનાએ શરીર પ્રત્યે બેદરકારી બતાવવા કરતાં તેનું સ્વાસ્થ્ય કેમ જળવાઈ રહે, તેની પૂરી કાળજી રાખવી જોઇ એ.
અહી' એટલી સ્પષ્ટતા આવશ્યક છે કે શરીરને જેમ બિમાર પડતાં અટકાવવુ જોઈ એ, તેમ તે ફીટી ન જાય, એટલે કે ઇન્દ્રિચેના ઉન્માદને વશ થઇ ન જાય, તે પણ જોવુ' જોઇએ. અહી ઇન્દ્રિયાના ઉન્માદથી તીવ્ર સ્પર્શીલાલસા, તીવ્ર રસલાલસા, તીવ્ર ગંધલાલસા, તીવ્ર રૂપલાલસા અને તીવ્ર શબ્દલાલસા સમજવાની છે. તાત્પર્ય કે ઇન્દ્રિયાના વિષયની ખાખતમાં સુજ્ઞ મનુષ્યે સંયમથી વર્તવાની જરૂર છે અને તે ત્યારે જ બની શકે છે કે જ્યારે આપણને શરીરનું લાલન-પાલન કરવામાં પૂરતા વિવેક જાળબ્યા હોય. યથાશક્તિ તપશ્ચર્યાનું આલંબન આમાં ઘણી મદદ કરી શકે છે.
‘પહેલું સુખ તે જાતે નર્યા · Health is waelth વગેરે કહેવત પણ આરોગ્યનુ મહત્ત્વ પ્રદર્શિત કરે છે. મનુષ્ય પાસે અન્ય સાધનસામગ્રી ભલે ન હેાય, પણ તેનું શરીર નીરાગી હોય તે તે પેાતાના જીવનવ્યવહાર ચલાવી શકે છે અને આનંદમાં દિવસે પસાર કરી શકે છે. દિવસ ભર મહેનત-મજૂરી કરીને રાજી-રાટી રળનારા અનેક મનુષ્યાને
