________________
[ ૩૦ ]
પ્રભાવિક પુરુષ : મુનિરાજ ! મેં અહીં, પૂર્વે જણાવ્યું તેમ ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારના અતિથિઓ નિહાળ્યા છે, એ બધામાં અને તમે જે ધર્મનું પાલન કરી રહ્યા છે એમાં મુદ્દાને ફેર મને જણાયે છે. અંતરના ભેદ ઉકેલવાનું મારા ચક્ષુમાં સામર્થ્ય નથી, છતાં બાહ્ય નજરે મને તમારા વ્રત, નિયમ કિંવા ક્રિયાકાંડ વધુ ઉત્તમ જણાયાં છે અને તેથી મને એ સમજવાની જિજ્ઞાસા ઉદ્દભવી છે. છતાં એ પૂર્વે એક શંકાનું નિરસન થવાની જરૂર છે. જ્યારે આટલી ઊંચી કક્ષાએ તમે વિરાગી જીવનમાં આગળ વધી રહ્યા છે ત્યારે એ તે કયે ભૂતકાલીન પ્રસંગ તમોને આ નાનકડા ગામ પ્રતિ આકર્ષી રહ્યો છે કે જેના વિચારમાં તમને પંથ કાપવામાં વધુ સમય લાગે? ”
ભગિની ! શંકા વ્યાજબી છે એટલું જ નહિ પણ મારે તમેને એ વાત જણાવવી છે અને એમાં જ તમારી સહાય લેવી છે. એટલે જ્યારે ઉભયને પ્રશ્ન એક જ મુદ્દા પર અવલંબે છે ત્યારે મારે એની મૂળથી શરૂઆત કરવી રહી. નાગદત્ત-વાસુદીની પુત્રી નાગિલાને પણ સંસારજીવનની પ્રથમ સંધ્યાએ ત્યજી જનાર આર્મક મુખીને પુત્ર ભવદવ તે હું પોતે જ. એ ઘર અન્યાયનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા આજે ઘણું વર્ષો વીત્યાં પછી હું આવ્યું છું..........એ નાગિલાને તમે ઓળખે છે કે ? ”
હા મહારાજ ! ઓળખાણું માત્રથી મારો અને એને સંબંધ પૂર્ણ નથી થતું. અમારા વચ્ચે એટલે ગાઢ સંબંધ છે કે “એ” અને “હું” જરાય જુદાં નથી એમ કહેવામાં જરા પણ અતિશયોક્તિ ન લેખાય.”
